Miejsce w SLW: uczeń Kazimierza Sośnickiego.
Obszary badań: pedagogika, prakseologia.
BIOGRAFIA
Data i miejsce urodzenia: 6.11.1930. Komorów k. Buska-Zdroju (Kielce).
Data i miejsce śmierci: 18.02.2019. Sopot.
Rodzice: Wacław i Marianna z d. Padykuła.
Matura: Bd.
Studia: Bd.
Magisterium: Stosunek dialektyki do logiki formalnej. Instytut Pedagogiczny im. Hercena w Leningradzie/Petersburgu. 29.06.1955. Ф.С. Лимонтов.
Doktorat: O typowych formach i aktualnych koncepcjach propedeutyki filozofii. 17.10.1960. WSP w Gdańsku. Kazimierz Sośnicki.
Dydaktyka: LP w Końskich (1955–1959), WSP w Gdańsku przekształcona w UG (1959–1996).
Varia: Oryginalny tytuł pracy magisterskiej prawdopodobnie brzmiał: Отношение диалектики к формальной логике. Przygotował rozprawę habilitacyjną Metodologiczne podstawy wychowania ideowego (1974); do habilitacji jednak nie doszło. Uzyskał natomiast docenturę (w PAN?), prawdopodobnie przed/w 1972. Był też zatrudniony w PAN (na pewno w 1980).
IDEE, PROBLEMY, REZULTATY
Ogólna charakterystyka dorobku naukowego
Pyrz zajmował się m.in. zagadnieniem kształcenia nauczycieli i zastosowaniem prakseologii w pedagogice.
Wybrane kwestie szczegółowe
- Paradoks prakseologii. Prakseologia jest w Polsce w sytuacji paradoksalnej. Z jednej strony teoria dobrej roboty ma u nas wielu znakomitych specjalistów; z drugiej strony praktyka dobrej roboty kuleje i – co gorsza – instytucje, którym, jak by się zdawało, powinno zależeć na tej praktyce, nie wykazują zainteresowania tym, żeby z zasadami dobrej roboty zapoznać tych, którzy ją powinni właśnie praktykować.
Instytucją, która powinna zrealizować to zadanie, jest szkoła. Zadaniem szkoły jest przekazanie wiedzy o świecie. Ale człowiek jest istotą nie tylko poznającą świat, lecz i działającą w nim. Dlatego poza wiedzą o świecie szkoła powinna przekazywać wiedzę o tym, jak działać, żeby dawało to możliwie najbardziej pożądane efekty w sposób możliwie najbardziej „ekonomiczny”.
Jest tu pewna analogia z nauką gramatyki. Językiem można się nauczyć sprawnie posługiwać po prostu „ćwicząc się” w mówieniu; ale sprawność w mówieniu podnosi w sposób wydatny znajomość gramatyki używanego języka.
Jeśli chodzi o miejsce prakseologii w szkołach, to różni się ono w zależności od ich typu. W szkołach ogólnokształcących może ona zostać włączona do zajęć z propedeutyki filozofii (zwłaszcza w jej części logicznej i metodologicznej); może też zostać zespolona z ujawniającymi się w niektórych szkołach ogólnokształcących dążeniami do politechnizacji. Natomiast w szkołach zawodowych (gdzie nie ma propedeutyki filozofii) najwłaściwszym rozwiązaniem byłoby nasycenie „teorią prakseologiczną” zajęć wdrażających uczniów w proces produkcyjny.
BIBLIOGRAFIA
A. Wykazy prac:
Bp.
B. Bibliografia podmiotowa:
1. Teksty naukowe:
1.1. Książki własne:
Bp.
1.2. Książki (współ)redagowane:
Bp.
1.3. Zbiory tekstów własnych:
Bp.
1.4. Artykuły:
• 1961 – Dokształcanie pedagogiczne młodej kadry naukowej w świetle jej własnej opinii. ŻSW r. IX nr 11 s. 87–97. • 1962a – Pomocnicza kadra naukowa o stosowaniu wiedzy pedagogicznej w praktyce. ŻSW r. X nr 7–8 s. 80–87. • 1962b – Próby wykorzystania wiedzy pedagogicznej przez młodą kadrę naukową. ŻSW r. X nr 2 s. 13–19. • 1962c – Przygotowanie do życia. Wych r. VI nr 2 s. 32–34. • 1967 – Rola prakseologii w przygotowaniu do zawodu. NW r. III nr 4 s. 58–68. • 1993 – Filozofia zauroczenia komunizmem (Próba postawienia problemu). W: [Szabała (red.) 1993], s. 61–83.
2. Publicystyka:
• 1962 – Czy przeciwnicy propedeutyki filozofii mają rację. GN r. XLVI nr 40 s. 3.
3. Teksty literackie:
Bp.
4. Przekłady:
Bp.
C. Bibliografia przedmiotowa:
Bp.
