Miejsce w SLW: uczeń Władysława Tatarkiewicza.

Obszary badań: historia filozofii, psychologia poznawcza.

Koncepcje: kinestetyczna teoria myślenia.

BIOGRAFIA

Data i miejsce urodzenia: 13.06.1909. Kijów (obecnie Ukraina).

Data i miejsce śmierci: 20.09.1988. Londyn (Wielka Brytania).

Rodzice: Seweryn i Aleksandra z d. Łopuszańska.

Matura: Gimnazjum Towarzystwa im. Jana Zamoyskiego w Warszawie (1929).

Studia: UW – prawo (1929–1934) i filozofia (1934–1937), University of Oxford (1943–1946).

Magisterium I (z historii filozofii prawa): Poglądy filozoficzno-prawne Andrzeja Reya z Nagłowic, zawarte w dziele „De consilio, consiliario et concili etc.”. (?). 12.07.1934. UW. Eugeniusz Jarra.

Magisterium II (z filozofii): Poglądy pozytywistów polskich na teorię poznania i nauki. 12.07.1937. Władysław Tatarkiewicz.

Staż: Sorbonne (1937–1938).

Diplôme supérieur (z psychologii): Les éléments moteurs dans la pensée conceptuelle (Elementy motoryczne w myśleniu pojęciowym). Sorbonne. 1938. Maurice Pradines.

Doktorat: The Part Played by Kinaesthetic Experience in Perception and Thinking. 1.03.1947. University of Oxford. Henry Habberley Price.

Habilitacja: Filozofia woli Maine de Birana. 1962. Polski Uniwersytet na Obczyźnie.

Dydaktyka: PUNO (1952–1954, 1958–1965), Lewis College w Lockport i Iona College New Rochelle w USA (1965–1967).

Varia: Używał niekiedy inicjałów: W.J. Strzałkowski. Pisywał także pod pseud.: Karol Downarowski, Jerzy Prawdzic, wjs, Wujotes. Członek Rządu RP na Obczyźnie w Londynie (1970–1976).

IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

Strzałkowski zajmował się historią filozofii – zwłaszcza filozofii polskiej. Przyznawał historycznym koncepcjom filozoficznych wpływ na „rozwój duchowości zbiorowej” także w epokach późniejszych niż epoki ich sformułowania. Podejmował też zagadnienia teoretyczne, związane m.in. z naturą procesu spostrzegania oraz pojęciami wolności i przyczynowości.

Wybrane kwestie szczegółowe

• Kinestetyczna koncepcja myślenia. Źródłem naszych zdolności do myślenia i postrzegania są z jednej strony nasze „reakcje motoryczne” (doświadczenie ruchu i związane z nim „czucia mięśniowe, stawowe i ścięgnowe”), z drugiej zaś strony „nasza aktywność (oddziaływanie na przedmioty spostrzegane)”.

„Każda percepcja jest bardziej wynikiem naszej przewidywanej aktywności niż danych zmysłowych we właściwym znaczeniu tego słowa.”

„Do stworzenia percepcji wystarczy jedynie niewielka podstawa danych zmysłowych, ponieważ percepcja jest bardziej wytworem naszej poprzedniej aktywności niż bezpośrednim rezultatem danych zmysłowych, które organizujemy zgodnie z pragnieniami i celami naszej aktywności.”

„Nie wiemy, czym są rzeczy same w sobie, ale wiemy, czego się po nich spodziewać zgodnie z naszymi różnymi zachowaniami.” Dzieje się tak dlatego, że „to oczekiwanie jest tak bardzo zgodne z oczekiwanym wynikiem, że jesteśmy skłonni myśleć, że odkrywamy ich obiektywną naturę”.

BIBLIOGRAFIA

A. Wykazy prac: 

Bp.

B. Bibliografia podmiotowa:

1. Teksty naukowe:

1.1. Książki własne:

• 1952^k – Współczesne kierunki psychologiczne. Lon., PUNO, ss. 160. • 1978^k – Podstawy moralne polskiej myśli politycznej. Lon., n.a., ss. 12. • 1982^k – The Active Character of Thinking. Lon., WEP, ss. 68. • 1983^k – The Theories of Knowledge and of Science in Polish Positivism. Lon., LaP, ss. 56. • 1987^k – Władysław Tatarkiewicz jako historyk filozofii. Lon., RP, ss. 14. • 1988^k – Podstawy filozofii Descartesa. Lon., V., ss. 24.

1.2. Książki (współ)redagowane:

• 1942^r (z: Jan Rembieliński) – Kasprowicz. Lon. UOSS, ss. 78. • 1987^r – Filozofia polska na obczyźnie. Lon., PTNO, ss. 268.

1.3. Zbiory tekstów własnych:

• 1985^z – Ludzie i idee: od Platona po czasy obecne. Wybór esejów. Lon., n.a., ss. 308. 1987². Lon., PFK.

1.4. Artykuły:

• 1935 – Jan Michał Rozwadowski (1869–1935). PF r. XXXVIII z. 1–2 s. 142–144. • 1952 – Niedole i rozczarowania filozofa. DPDŻ r. XIII nr 38 s. 3. • 1953–1954 – Rola kinestetycznego doświadczenia w doświadczeniu i myśleniu. RPTNO r. V s. 34–36. • 1956 – Poglądy pozytywistów polskich na teorię poznania i naukę. RPTNO r. VII s. 77–80. • 1957 – Podstawy moralne polskiej myśli politycznej. W: [Strzałkowski 1987^r], s. 40–53. • 1959 – Zjazd Filozoficzny w St. Andrews. Wiad r. XIV nr 44 s. 5. • 1960a – Dzieje polskiej filozofii. Wiad r. XV nr 43 s. 3. • 1960b – Psychologia a muzyka. Wiad r. XV nr 40 s. 3. • 1960c – Rozprawa o narzędziu. Wiad r. XV nr 55 s. 5. • 1960–1961 – Filozofia woli Maine de Birana. RPTNO r. XI s. 65–69. • 1961 – Władysławowi Tatarkiewiczowi w hołdzie. Wiad i r. XVI nr 4 s. 5. • 1961–1962 – Zagadnienie autentyczności wiersza przypisywanego Kazimierzowi Wielkiemu. RPTNO r. XII s. 48–53. • 1962a – Czy mamy własną filozofię? TPol (Lon.) r. XXIII nr 8 s. 4. • 1962b – Koncepcja wolności w filozofii Augustyna Jakubisiaka. OB r. XXII nr 31 z 2.08 s. 2. • 1962c – Polscy filozofowie i badacze filozofii. TPol (Lon.) r. XIII nr 11 s. 6. • 1962d – Tatarkiewicz i dialektyka platońska. DPDŻ r. XXIII nr 63 (z 14.03) s. 3. • 1962e – Wielkość Descartesa. DTOW r. XIV nr 30 s. 1. • 1962–1963 – Platon wobec dyktatury i dyktatorów. RPTNO r. XIII s. 56–57. • 1963–1964 – Zagadnienie przyczynowości. RPTNO r. XIV s. 48–52. • 1969 – El papel de los símbolos en el pensar. Ds v. VI nr 17 s. 43–71. • 1970 – Platon jako reformator. RPTNO r. XXI s. 94–102. • 1971 – Implications of the Perceiving. RIL nr 3 s. 86–89. • 1983–1984 – Dwie konstytucje. RPTNO r. XXVII s. 92–103. • 1984–1985 – Perception and its Kinaesthetic Origin. Or t. XX-XXI s. 5–23.

Pisywał także do czasopism: Dziś i Jutro (1947 – Warszawa), Gazeta Niedzielna (1968–1983 – Londyn), Głos (1953–1955 – Londyn), Głos Polski (pod pseud.), Harcerz (poezje), Myśl Polska (1960–1961 – Londyn), Narodowiec (Lens), Nauka Polska (1937), Odwet (1941 – Cupar, Szkocja), Przegląd Powszechny (emigracyjny), Sprawa (1942, 1945 – Londyn), Syrena (1960–1961 – Paryż), Tydzień Akademicki (poezje), Tygodnik Powszechny (1948 – Kraków), i Zielony Sztandar (1943 – Londyn).

2. Publicystyka:

• 1984a^p – Gdy pracowałem przy generale Sikorskim. Lon., n.a., ss. 36. • 1984b^p – Moi profesorowie [o Kotarbińskim, Tatarkiewiczu i Władysławie Witwickim]. Lon., n.a., ss. 26. • 2008^p – Wspominam Mądralin. RO t. X s. 24–29.

3. Teksty literackie:

• 1926^l – Indor i słowik. Bajka (wiersz). ŚWT r. I nr 9 s. 11–12. • 1928^l – Smutni, co w sobie nie mają miłości. ŻSZ r. II nr 2 s. 1. • 1929^l – Pożegnanie szkoły. Bdg., IWBP, ss. 48. • 1933^l – Poezje. Bdg., IWBP., ss. 60. • 1935^l – Pieśń żałobna o Józefie Piłsudskim (poemat). Bdg., IWBP, ss. 26. • 1936^l – Śmierć Heraklesa (fr. dramatu). MN r. XVI nr 47 s. 9. • 1937^l – Wyjazd na połów (poezje). W., n.a., ss. 54. • 1939^l – Fragment dramatu p.t. Bolesław Chrobry. PFr r. XVI nr 48 s. 4, nr 49 s. 4. • 1941^l – W obozie. Polska wśród żołnierzy. W: [Marsz odwetowy… 1941], s. 8, 20. • 1942^l – W obozie w Szkocji (poezje). Lon., FMS, ss. 34. • 1943^l – Dwie siostry (opowiadania). Lon., FPAL, ss. 32. • 1968^l – „Don Luis” i inne opowiadania. Lon., V, ss. 106. • 1974^l – Wiersze dla przyjaciół. Lon., WEP., ss. 16. • 1975^l – Przed świtem (poezje). Lon., n.a., ss. 22. • 1977^l – Awakening (poezje angielskie). Brea., Aq, ss. 24. • 1978^l – Ich dwoje (opowiadanie). Lon., WEP, ss. 36. • 1981^l – Polska wiosna. Wybór wierszy. Lon., n.a., ss. 74. • 1984a^l – Dzieciństwo (poemat). Lon., n.a., ss. 20. • 1984b^l – 10 opowieści. Lon., n.a., ss. 40. • 1988a^l – De profundis clamavi (poezje). Lon., OPM, ss. 30. 2002². K., WUJ, ss. 108. • 1988b^l – Miłość pułkownika. Opowiadanie z niedalekiej przeszłości. Lon., n.a., ss. 64.

4. Przekłady:

■ Eliot, Thomas Stearns: • 1984 – East Coker. Lon., n.a., ss. 8. ■ Seifert, Jaroslav: • 1944 – Staromiejski ratusz. W: [Fischl (red.) 1944], s. 24–25. ■ Shakespeare, William: • 1961 – Sonety. Lon., OPM, ss. 18. 1982². Lon., WEP, ss. 16. ■ Szymonowic, Szymon: • 1962 – Aelinopean. Lon., OPM, ss. 58.

C. Bibliografia przedmiotowa: 

Bp.