Miejsce w SLW: uczeń Kazimierza Twardowskiego.
Obszary badań: psychologia deskryptywna, dydaktyka.
BIOGRAFIA
Data i miejsce urodzenia: 24.12.1889. Złoczów (obecnie Ukraina).
Data i miejsce śmierci: 1942. Lwów (obecnie Ukraina).
Rodzice: Lejb i Ryfka z d. Tenenbaum (vel Tennenbaum).
Matura: Wyższe Gimnazjum w Złoczowie (1909).
Studia: UL (1909–1913).
Doktorat: Stosunek uczuć do przedstawień ze względu na klasyfikację faktów psychicznych. 5.11.1919. UL. Kazimierz Twardowski.
Dydaktyka: Dyrektor Gimnazjum Męskiego Żydowskiego Towarzystwa Szkoły Ludowej i Średniej we Lwowie (1923–1937?), UW (1939).
Varia: Używał też imion: Szloma, Schloma – i nazwiska: Igiel. Wydawał pismo „Sprawozdawca” dla młodzieży kierowanego przez siebie gimnazjum. Popełnił samobójstwo.
IDEE, PROBLEMY, REZULTATY
Ogólna charakterystyka dorobku naukowego
Igel zajmował się problemami psychologii deskryptywnej, ontologii, a także dydaktyki filozofii.
Rozszerzył przyjmowaną przez Twardowskiego listę obiektów konkretnych (obejmującą obiekty realne, tj. fizyczne i psychiczne, oraz – z nierealnych – fenomenalne) o tzw. przedmioty zastępcze, „pośredniczące między świadomością a nieobecnym w niej światem zmysłowym i psychicznym”. Zaliczywszy do nich poza obrazami wtórnymi także sądy (i uczucia) przedstawione oraz założenia (scil. supozycje), mógł zasadnie odrzucić mało intuicyjną tezę Twardowskiego, że sądy (resp. uczucia) przedstawione są po prostu przedstawieniami sądów (resp. uczuć).
Odróżnił dwa pojęcia istnienia: niezależne i zależne. Przy tym drugim rozumieniu: Istnieje płaszczyzna barwna – tyle, co – widzę płaszczyznę barwną. Odróżnił przedstawienia bezpośrednie (spostrzegawcze) i pośrednie. Te pierwsze są naoczne, obrazowe i konkretne; są one immanentne względem świadomości, tj. są dane podmiotowi poznającemu bezpośrednio, a więc bez udziału przedstawienia pośredniczącego. Do tych drugich należą: wyobrażenia odtwórcze (pamięciowe) oraz wyobrażenia wytwórcze (fantazyjne), tj. pojęcia niezmysłowych przedmiotów poznania (np. przyjaźń), czyli pozbawione wyglądu (nienaoczne). Wyobrażenia te są zastępowane (resp. reprezentowane) przez obrazy (wyrażenia językowe) lub określane przez sądy przedstawione.
Wyodrębnił dwa rodzaje zjawisk witalnych: (a) zjawiska somatyczne (skurcz, głód, zmęczenie, podniecenie, duszność), które są wyglądami (resp. stanami) ciała w spoczynku lub działaniu; (b) meletyczne, czyli uczucia (przyjemność, rozkosz, przykrość, bojaźń, trwoga, miłość, nienawiść, poczucie celowości lub bezcelowości, sensu, posłannictwa, prawdy i fałszu) nacechowane jakością, intensywnością, kierunkowością, celowością, interesownością.
BIBLIOGRAFIA
A. Wykazy prac:
Bp.
B. Bibliografia podmiotowa:
1. Teksty naukowe:
1.1. Książki własne:
• 1927k – O przedmiocie psychologii. L., KNw, ss. 16.
1.2. Książki (współ)redagowane:
Bp.
1.3. Zbiory tekstów własnych:
Bp.
1.4. Artykuły:
• 1911 – Władysław Biegański. Traktat o poznaniu i prawdzie (rec.). Kr t. XXX z. 1 s. 77–79. • 1919 – Stosunek uczuć do przedstawień ze względu na klasyfikację faktów psychicznych. PF r. XXII z. 4 s. 352–418. • 1920 – W sprawie nauki o zjawiskach zmysłowych uwag kilka. PF r. XXIII s. 110–126. • 1927 – O przedmiocie psychologii. PF r. XXX z. 4 s. 315–317. • 1928 – Z filozofii elementów witalnych. PF r. XXXI z. 1–2 s. 102–103. • 1929 – O przedmiotach zastępczych. Rzecz z pogranicza psychologii i teorii poznania. PF r. XXXII z. 1–2 s. 102–121, z. 3 s. 206–220. • 1931 – Dlaczego pragniemy przyjemności? Przyczynek do analizy i obrony hedonizmu. W: [Księga PTF 1931], s. 201–214. • 1932 – Pierwsza lekcja psychologii. PH (L.) r. VII z. 2–3 s. 171–179. • 1934 – Filozofia w liceum ogólnokształcącym. M r. L z. 2–3 s. 88–94. • 1935 – Dydaktyka propedeutyki filozofii. W: [Łempicki S. et al. 1933–1939]. T. II, s. 427–459. • 1937 – Z filozofii doświadczenia witalnego. KF t. XIV z. 4 s. 296–319. • 1938 – Organizacja kółka filozoficznego w szkole średniej. PF r. XLI z. 1 s. 94–97.
2. Publicystyka:
Bp.
3. Teksty literackie:
Bp.
4. Przekłady:
Bp.
C. Bibliografia przedmiotowa:
Bp.
