Miejsce w SLW: uczeń Kazimierza Twardowskiego.

Obszary badań: psychologia eksperymentalna, psychologia rozwojowa, psychologia wychowawcza, psychologia twórczości, medycyna.

Koncepcje: psychoanaliza twórczości literackiej, typologia charakterów.

BIOGRAFIA

Data i miejsce urodzenia: 4.02.1885. Borki Wielkie k. Tarnopola (obecnie Ukraina).

Data i miejsce śmierci: 13.09.1952. Warszawa.

Rodzice: Włodzimierz (vel Wołodymyr) i Irena z d. Szwejkowska.

Matura: Wyższe Gimnazjum w Tarnopolu (polskojęzyczne) (1903).

Studia: UL: filozofia (1903–1907) i medycyna (1917–1923).

Doktorat I (z filozofii): O potrzebie rekonstrukcji pojęcia psychologicznej podstawy uczuć. 19.11.1911. UL. Kazimierz Twardowski.

Doktorat II (z medycyny): 28.03.1923. UL.

Staż: Humboldt-Universität zu Berlin i Sorbonne (1912–1914).

Profesura: 16.10.1928/17.10.1934.

Dydaktyka: Gimnazjum Franciszka Józefa w Tarnopolu (z ruskim językiem wykładowym) (1909–1911), Gimnazjum w Przemyślu (polsko-ruskie) (1912?), Akademickie Gimnazjum we Lwowie (z ruskim językiem wykładowym) – filia (1911–1913), Gimnazjum w Przemyślu (z ruskim językiem wykładowym) (1913–1914/1915), Państwowe Gimnazjum we Lwowie (z ruskim językiem wykładowym) – filia (?…1924–1926…?), Gimnazjum Żeńskie Adeli Karpówny-Fuchsowej we Lwowie (?…1924–1926…?), UW (1928–1952).

Varia: Używał początkowo nazwiska w formie: Balej – oraz imion: Stepan Maksym. Członek TNW (1945) i członek rzeczywisty PAN (1952).

IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

Baley zajmował się głównie: dziedzicznością, wrodzonością zdolności i temperamentu, wartością testów, istnieniem instynktów, wpływem środowiska na wychowanie oraz celowością i skutecznością świadomego oddziaływania wychowawczego.

Swoistością publikacji naukowych Baleya jest to, że uwzględniają one wiele różnych istniejących bądź możliwych ujęć poruszanej problematyki (ale bez balastu zbędnych odnośników bibliograficznych), przy czym rzadko znajdujemy w nich stanowczą deklarację, za którymi z tych ujęć opowiadał się sam Baley.

Baley przywiązywał wielką wagę do badań eksperymentalnych – być może dlatego, że był praktykującym lekarzem pediatrą.

Wybrane kwestie szczegółowe

• Samopoznanie. Poznać samego siebie – to poznać własną osobowość, a więc na podstawie zebranych danych empirycznych uchwycić strukturę całości, którą tworzą. Proces samopoznania ma cztery etapy: pierwszy polega na poznaniu innych osób przez obcowanie z nimi, drugi na porównaniu siebie z poznanymi innymi osobami – w drodze „szukania” ich w sobie, trzeci na wglądzie w siebie bez „oglądania się” na innych, czwarty na uświadomieniu sobie relacji między sobą a „całością bytu” – a więc zbudowaniu własnego światopoglądu.

Jest rzeczą ważną, żeby dwóm pierwszym etapom nie towarzyszył lęk z powodu tego, że inni ludzie postępują inaczej niż my w podobnych okolicznościach. Albowiem nie ma kryteriów, które rozstrzygnęłyby w sposób stanowczy, że tylko ten, a nie inny sposób postępowania jest w danych okolicznościach właściwy. Z kolei w trzecim i czwartym etapie samopoznania powinniśmy mieć świadomość, że nigdy nie uda się nam dotrzeć do „prawdziwej” istoty ani naszej osobowości, ani jej stosunku do „całości bytu” – bez groźby, że w rzeczywistości obcujemy jedynie z „maską”, którą sami na siebie nałożyliśmy.

• Psychologia wychowawcza. Zadaniem głównym psychologii wychowawczej jest na podstawie analizyfaktów istniejących w praktyce pedagogicznej „zbadać rolę, jaką zjawiska psychiczne odgrywają w czynnościach wychowawczych, i określenie praw, które w tych wypadkach odgrywają”. Psychologia wychowawcza jest więc nauką pomocniczą pedagogiki.

Psychologia wychowawcza – jako gałąź psychologii – posługuje się wszystkimi metodami tej ostatniej, a więc: introspekcją i interpretacją zewnętrznych objawów psychicznych (takich jak wypowiedzi, mimika itp.). Musi przy tym operować swoistymi – często bardzo złożonymi i nie w pełni jasnymi – pojęciami pedagogiki (takimi jak zainteresowanie, autorytet, karność, pilność, lenistwo itp.).

Zjawiska psychiczne – uwikłane w proces wychowawczy – są bardzo zróżnicowane. Należą tu zarówno zjawiska świadome, jak i nieświadome; zarówno zjawiska zachodzące w wychowanku, jak i w wychowawcy; zarówno procesy, jak i dyspozycje psychiczne (np. ciekawość, dyspozycje intelektualne, fantazja), w tym ich zbiór zwany „osobowością”.

• Fazy dojrzewania. Centralną fazą okresu dojrzewania jest faza pubertalna, czyli okres pokwitania, który na ogół zamyka się między 14. a 17. rokiem życia. Kilkuletni okres poprzedzający tę fazę to okres przedpokwitania, a kilkuletni okres po tej fazie następujący – to okres młodzieńczy (scil. faza adolescencji).

Swoistość fazy pubertalnej przejawia się w kilku aspektach, które łatwo zidentyfikować, jeśli się je porówna z ich odpowiednikami w okresie przedpokwitania i w okresie młodzieńczym. W fazie pubertalnej daje się m.in. zauważyć: (a) osłabienie witalności (fizycznej i psychicznej) połączone z brakiem wiary we własne siły (pokrywanym często bufonadą i szarżowaniem); (b) zmienność nastroju; (c) niedojrzałość życia uczuciowego (w szczególności infantylizm psychoseksualny); (d) załamanie się światopoglądowe (zwłaszcza religijne); (e) skrytość i ucieczka w samotność. W przeciwieństwie do tego w okresie młodzieńczym następuje: (a) wzrost sił witalnych i powrót wiary w siebie (połączone z chęcią pracy nad sobą); (b) równowaga nastrojowa; (c) zwiększona dojrzałość życia uczuciowego; (d) równowaga światopoglądowa; (e) powrót do społeczeństwa i więzi społecznych, w szczególności przyjaźni (połączone z chęcią utopijnego ulepszania tych więzi).

• Rozpoznawanie kształtów przez małe dzieci. Badania eksperymentalne nad zdolnościami optycznymi małych dzieci doprowadziły m.in. do następujących wniosków:

(1) Małe dziecko nie rozpoznaje przedmiotów znanych mu jako podawane bezpośrednio, jeśli zostały one umieszczone na jakiejś podstawie (np. na talerzu).

(2) Umiejętność rozpoznawania kształtów przedmiotów przecinających się z kształtami innych przedmiotów wzrasta u dzieci wraz z wiekiem.

(3) Dla małych dzieci własnością decydującą o podobieństwie dwóch przedmiotów jest ich barwa (a nie np. kształt czy wielkość – jeśli różnice pod tymi względami nie są zbyt duże).

• Zachowania społeczne i doznania estetyczne dzieci przedszkolnych. Badania eksperymentalne nad zachowaniami społecznymi i doznaniami estetycznymi u dzieci przedszkolnych wskazały na następujące zjawiska:

(1) Wśród dzieci przedszkolnych przeważa postawa egoistyczna, przy czym postawa altruistyczna jest stosunkowo częstsza wśród dziewczynek.

(2) Im młodsze są dzieci, tym mniejsza jest ich skłonność do współpracy z innymi dziećmi – a nawet tym mniejsze jest zrozumienie, na czym taka współpraca miałaby polegać.

(3) W większości wypadków motywem usprawiedliwiającym nierówny („niesprawiedliwy”) wybór przedmiotów przeznaczonych dla siebie i dla innych dzieci są własności (zwykle subiektywne) tych przedmiotów.

(4) Spośród dwóch rysunków przedstawiających ten sam typ przedmiotów – np. postaci ludzkich – za „brzydszy” uważany jest przez dzieci młodsze na ogół rysunek: o mniejszych rozmiarach, o bardziej zniekształconym wyglądzie, a w szczególności pozbawiony jakiejś części, o mniej skomplikowanym ubraniu, wzbogacony o przedmioty towarzyszące, znajdujące się w nienaturalnej pozycji i mający braki techniczne.

• Percepcja dźwięków muzycznych. Badania eksperymentalne dotyczące zdolności akustycznych u ludzi dorosłych – a w szczególności percepcji przez nich dźwięków muzycznych – doprowadziły do stwierdzenia następujących faktów:

(1) Lokalizacja źródła dźwięków – o tej samej lub o różnej wysokości – znajdujących się na lewo, na prawo i pośrodku względem słuchaczy jest na ogół poprawnie rozpoznawana.

(2) Słuchacze w wypadku odbierania kilku dźwięków odległych od siebie o ten sam niewielki interwał (np. o pół tonu) odbierają je na ogół jako jeden dźwięk o częstotliwości średniej względem częstotliwości tamtych dźwięków.

(3) Fakty (1) i (2) nie występują, gdy poszczególne dźwięki mają różne barwy.

• Analiza psychologiczna twórczości literackiej. Utwory literackie – mówiąc ostrożniej: niektóre z tych utworów – mają dwa „sensy”: jawny (pokrywający się z „treścią” utworu) i ukryty („głębszy” – wyczuwany przez uważnego czytelnika, chociaż nieuświadamiany przez twórcę). Przekonującą ilustrację tego zjawiska przyniosło zanalizowanie pod tym kątem pewnych utworów Juliusza Słowackiego, Tarasa Szewczenki i Stefana Żeromskiego.

Analiza twórczości Słowackiego prowadzi do wniosku, że przejawia się w niej nieuświadomiona przez poetę pasywno-infantylistyczna postawa erotyczna i anhelliczno-halioniczny charakter jego osobowości oraz quasi-erotyczne uwielbienie dla matki.

W poemacie W Szwajcarii jego postawie pasywno-infantylistycznej, będącej reliktem chłopięcej nieśmiałości w stosunku do dojrzałych kobiet, towarzyszy przenikanie się pierwiastka anhelicznego (łagodnego, żeńskiego) z halionicznym (ostrym, męskim) w jego osobowości. Są to trwałe i silne „tendencje uczuciowe” – a nie, jak się czasem sądzi, przejściowe i lekkie stany emocjonalne. Natomiast uwielbienie Słowackiego dla matki znajduje nieświadomy wyraz m.in. w następującym „fakcie” poetyckim z poematu Anhelli. W modlitwie przedśmiertnej Elleani (porte parole poety) zmienia dwa epitety z litanii do NMP – „Różo duchowna” i „Domie złoty” – w niewystępujący w tej litanii zwrot „Różo złota”, o tyle jednak znamienny, że róża stanowiła dla Słowackiego dziecięcy symbol matki, a bycie domem złotym – było najpełniejszym określeniem tego, co w matce było dla niego najważniejsze.

W twórczości Szewczenki można się z kolei dopatrzyć, po pierwsze, kultu macierzyństwa (mającego zapewne źródło we wczesnej stracie matki) – tak silnego, że zabarwia one wszelkie relacje erotyczne poety wobec kobiet. Po drugie, rzuca się u Szewczenki w oczy to, że przyznawać on musiał bezwiednie jakąś magiczną siłę liczbie trzy.

Nieuświadomione „dno” twórczości Żeromskiego jest bodajże jeszcze bogatsze. Należą do tego „dna” (czy raczej ukrytego „sedna”): (a) aluzyjność imienia Ryszarda Nienaskiego (wskazującego na Ryszarda Lwie Serce); (b) to, że wiele nazwisk bohaterów Żeromskiego zaczyna się od „nie”; w ostatnim wypadku byłby to może nieświadomy objaw charakteryzującej samego autora skłonności do przekory („negacji”); (c) powtórzenia tej samej lub podobnej akcji w Popiołach i w innych utworach (przejaw nieświadomego automatyzmu – rodzaj „powracających snów”); (d) smutne – pełne bólu i rozpaczy – zakończenia większości jego utworów (świadectwo jego wewnętrznego pesymizmu).

Głębsza analiza ujawnia również obecność w twórczości Żeromskiego – podobnie jak we wspomnianym poemacie W Szwajcarii Słowackiego – nieświadomego wyrazu infantylizmu osobowości artysty; poza tym pewne rysy twórczości Żeromskiego świadczą o heterogeniczności jego charakteru: o tym, że był to zlepek niezgodnych ze sobą cech i instynktów.

BIBLIOGRAFIA

A. Wykazy prac:

■ Ivanyk, Stefan: • Bibliografia Stefana Baleya (1905–2015). W: [Baley 2016]. T. I, s. 15–42.

B. Bibliografia podmiotowa:

1. Teksty naukowe:

1.1. Książki własne:

• 1916a^k – Über Urteilsgefüle. L., BSGW, ss. 124. Przekł. ukr.: Про судженневі почуття. W: [Baley 2009^z], s. 11–75. • 1916b^k – З психології творчості Шевченка. L., NWSz, ss. 92. Toż w: [Baley 2002^z], s. 174–210. • 1922a^k – Нарис психології. L. & Kw., BСНШ, ss. 40. Toż w: [Baley 2002^z], s. 271–352. • 1922b^k – O zastosowaniu przysłony wirującej przy badaniu kontrastu kolorów. L., PTF, ss. 32. Przekł. ukr.: Про застосування віруючої заслінки при вивченні контрасту кольорів. W: [Baley 2009^z], s. 90–107. • 1923^k – Нарис логіки. L, NTSz, ss. 50. Toż w: [Baley 2002^z], s. 354–389. • 1926^k – Über schizophrene Einstellungen und Verhaltungsweisen. L., ŠGW, ss. 18. • 1930^k – Psychologia kobiety i mężczyzny. W., PTE, ss. 34. Przekł. ukr.: Психологія жінки і чоловіка. W: [Baley 2009^z], s. 151–170. • 1931a^k – Psychologia kontaktu wychowawczego. W., KPSUW, ss. 72. Przekł. ukr.: Психологія виховного контакту. W: [Baley 2009^z], s. 209–286. • 1931b^k – Psychologia wieku dojrzewania. L. & W., KA, ss. 264. 1932², ss. 262. Przekł. ukr.: Психологія віку дозрівання. W: [Baley 2009^z], s. 316–450. • 1932a^k – O zastosowaniu przesłony wirującej przy badaniu kontrastów kolorów. L., PTF, ss. 32. • 1935^k – Zarys psychologii w związku z rozwojem psychiki dziecka. L., KA, ss. 424. 1946². Ww. & W., KA, ss. 420 • 1947³, ss. 424., 1948^{4 i 5}. • 1936^k – Osobowość twórcza Żeromskiego. Studium z zakresu psychologii twórczości. W., NK, ss. 228. • 1938^k – Psychologia wychowawcza w zarysie. L. & W., KA, ss. 686. 1947², Ww. & W., KA. 1958³. 1958⁴, ss. 416. 1960⁵, ss. 432. 1965⁶, ss. 450. 1967⁷ • 1939^k – Osobowość. L., LBP, ss. 36. Przekł. ukr.: Особистість. W: [Honcharenko (red.) 2014], s. 304–333. • 1946^k – Drogi samopoznania. K., WZK, ss. 176. 1947². • 1948^k – Zagadnienie walki z przestępczością młodocianych na tle współczesnych doświadczeń w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. W., NK, ss. 64. • 1952^k – Psychologia wychowawcza. Protokoły wykładów. W., PWN, ss. 140. • 1959^k – Wprowadzenie do psychologii społecznej. W., PWN, ss. 226. 1961², ss. 226. 1964³.

1.2. Zbiory prac własnych:

• 1995^z – Вибрані праці з соціальної та педагогічної психології. Ta., TEIPO, ss. 46. • 2002^z – Зібрання праць. T. I. L. & Od., IFLSLFSC, ss. 488. • 2009^z – Зібрання праць. T. II. L., WNULP, ss. 512. • 2016^z – Wybrane pisma psychologiczne. T. I–II. W., ss. 350+364.

1.3. Artykuły:

• 1911a – Про понятє психологічної основи почувань. ЗНТТШ t. CV к. V s. 116–147. Toż w: [Baley 2002], s. 85–106. Przekł. pol.: O pojęciu psychologicznej podstawy uczuć. SHF r. VI (2015) nr 4 s. 9–39. • 1911b – Про ріжницю між почуваніамі осудними і представними. ЗНТТШ t. CVI к. VI s. 135–168. • 1912 – Поняттє етичного добра і зла в сучасній філософії. Лнв к. X s. 166–180. • 1912–1913 – Експеримент у науці психології. ЗгП, s. 151–170. • 1913a – Über den Zusammenklang einer größeren Zahl wenig verschiedener Töne. ZfP B. LXVII s. 261–276. Toż w: BAM B. VIII s. 1–16. • 1913b – Versuche über Lokalisation beim dichotischen Hören. ZfP B. LXX, s. 347–372. Toż w: BAM B. VIII s. 83–108. • 1913c – Versuche über die Lokalisation von Tönen. Beiträge zur Anatomie, Physiologie und Therapie des Ohres, der Nase, und des Halses. Bn. VSK, B. VII H. 2–3 s. 69–99. • 1914–1915 – Versuche über den dichotischen Zusammenklang wenig verschiedener Töne. ZfP B. LXX s. 321–346. Toż w: BAM B. VIII, s. 57–82. • 1915 – Mitteilungen über das Sehen der Farben bei halbgeschlossenen Augen. ZS B. XLIX H. 2 s. 79–84. • 1921a – O stosowaniu psycholecznictwa w nagminnym zapaleniu mózgu. GL r. LV t. VI nr 12 s. 143–148. • 1921b – Uwagi psychologiczne o genezie poematu Słowackiego „W Szwajcarii”. PF r. XXIV z. 1–2 s. 115–135. Przekł. ukr.: Псічолоґічні нотатки про генезис поeмі Словацького „B Шейцарії. W: [Baley 2009], s. 76–89. • 1924 – Замітки про вплив гіпнозу на сни. UMW ч. III s. 91–95. Toż w: [Baley 2002], s. 392–394. • 1924–1925 – Psychoanaliza jednej pomyłki Słowackiego. PL r. XXI s. 136–154. Przekł. ukr.: Психоаналіз однієї помилки Словацького. W: [Baley 2009^z], s. 110–123. • 1925a – Трійця в творчості Шевченка. ZMPLSNTTSz t. XXIII–XXIV s. 105–133. • 1925b – Горячка i свідомість. Лв ч. 2 s. 1–7. Toż w: [Baley 2002^z], s. 421–425. • 1928a – Mitteilung zum Problem der Gestaltauffasung bei Kindern. ZfP B. CIX s. 221–228. Przekł. ukr.: Інформація до проблеми сприйманнія форми (обрису) дітьмі. W: [Baley 2009^z], s. 136–139. • 1928b – Psychologia sensu. PF r. XXXI z. 1–2 s. 199–200. • 1929a (z: Halina Zaniewska) – Ankieta dotycząca zainteresowań zawodowych warszawskich szkół powszechnych. Ps r. III z. 3 s. 19–30. • 1929b – Czy i o ile dzisiejsza nasza wiedza o różnicy psychiki mężczyzny i kobiety daje podstawę do różnicowania szkół męskich i żeńskich? M t. XLIV nr 2 s. 115–132. Przekł. ukr.: Чи і якою мірою наші знання про відмінніст псіхікі чоловіка і жінки дають підставу для відокремлення чоловічих і жіночих шкіл. W: [Baley 2009^z], s. 140–150. • 1929c – O behawioryzmie. RPed t. IV s. 41–55. • 1929d – O próbach mierzenia trudności zadań. KPed r. I z. 2 s. 1–12. • 1929e – Potrzeby psychologii pedagogicznej. NPJPOR r. X s. 474–482. Przekł. ukr.: Потреби педагогічної псіхології. W: [Baley 2009^z], s. 130–135. • 1929f – Testy inteligencji stosowane w Miejskiej Pracowni Psychotechnicznej w Warszawie. Ps r. III z. 3 s. 1–15. • 1930a – Badania testowe i zastosowanie metody psychoanalitycznej na terenie szkół polskich. OW r. II z. 1 s. 47–50. Przekł. ang.: Test Methods and Psycho-Analysis. NE v. II nr 41 s. 16–17. • 1930b – Potrzeby rozwojowe psychotechniki. KP1OKP s. 11–20. Przekł. ukr.: Потреби розвитку психотехніки в Польщі. W: [Baley 2009^z], s. 174–181. • 1930c – Uwagi w sprawie programu działalności psychologów szkolnych. PAP t. III nr 4 s. 237–243. Przekł. ukr.: Нотатки з питань діяльності шкільних психологів. W: [Baley 2009^z], s. 170–174 • 1931a – Badanie ujmowania kształtów przez dzieci metodą dorysowywania konturów. PAP t. IV nr 2 s. 85–107. Toż w: [Wołoszyn 1969^r], s. 489–510. Przekł. ukr.: Досліження сприйняття дітьми форм методом обмальовування контурів. W: [Baley 2009^z], s. 182–200. • 1931b – Uwagi o podziale uczuć na przedstawieniowe i przekonaniowe. W: [Księga PTF 1931], s. 98–119. Przekł. ukr.: Нотатки про поділ почуттів на уявленнeвi i переконаннeвi. W: [Baley 2009^z], s. 302–315. • 1932 – Opracowanie wyników ankiet dotyczących zainteresowań młodzieży. A. Uwagi wstępne. B. Teksty kwestionariuszy ankietowych. PAP t. V nr. 2–3 s. 398–405. Toż w: [Wołoszyn 1968–1969^r]. T. II, s. 391–397. Przekł. franc. (rozsz.): Le comportement des enfants et des singes inferieurs en presence de objets places sur un support. AP v. I (1936) s. 30–38. • 1933a – Charakter. W: [Łempicki Z. (red.) 1933–1939]. T. I, szp. 907–916. • 1933b – Charakter normalny. RPs z. XX s. 75–86. • 1933c – Charakterologia i typologia dzieci i młodzieży. W: [Łempicki S. et al. (red.) 1933–1939]. T. I, s. 275–304. Toż jako brosz.: 1933. W., NK, ss. 32. 1946², ss. 48. 1948³, ss. 70. • 1933d – Zadania psychologii pedagogicznej. W: [Łempicki S. et al. (red.) 1933–1939]. T. I, s. 305–311. Toż jako brosz.: 1933, ss. 12. • 1933e – Zagadnienie metod badania inteligencji. P2OKP s. 22–60. • 1934 – Ekspertyza psychologiczna. AK t. I z. 3–4 s. 327–361. • 1934–1935a – Badania nad słownictwem charakterologicznym dzieci szkół powszechnych. I. O doniosłości badań na słownictwem charakterologicznym. PAP t. VII nr 1 s. 1–4. • 1934–1935b – Badania nad społecznym zachowaniem się dzieci przedszkolnych. Prz r. II nr 1 s. 2–12. • 1935a – Le comportement des enfants et des singes inférieurs en présence des objects placée sur un support. AP t. I s. 30–38. • 1935b – Myślenie. W: [Łempicki Z. (red.) 1933–1939]. T. III, szp. 790–799. • 1935c – Pamięć. W: [Łempicki Z. (red.) 1933–1939]. T. III, szp. 1211–1221. • 1935–1936a (z: Ewa Rybicka, Maria Derwiszówna i Wanda Mentlikówna) – Badania nad etyką i estetyką dzieci w wieku przedszkolnym. PAP t. VIII nr 3–4 s. 193–285. Toż w: [Panowska-Kwiatkowska i Topińska (red.) 1960], s. 11–114. • 1935–1936b – Film. „Dzień wielkiej przygody” w recenzjach uczniów. PAP t. VIII nr 2 s. 141–144. • 1936a – Co to jest higiena psychiczna? HP nr 4–7 s. 145–165. • 1936b – Higiena psychiczna dzieciństwa i wieku dojrzewania. W: [Jasiński (red.) 1936], s. 230–240. • 1936c – Psychologia. W: [Łempicki Z. (red.) 1933–1939]. T. IV, z. 3, szp. 486–499. • 1936d – Rozwój psychiczny dzieci i młodzieży. Higiena psychiczna dzieciństwa i wieku dojrzewania. W: [Jasiński (red.) 1936], s. 183–208. • 1936e – Ucho. W: [Łempicki Z. (red.) 1933–1939]. T. IV, z. 8, szp. 1172–1182. • 1936f – O tak zwanych skalach społecznej dojrzałości dziecka. Prz t. IV nr 3 s. 66–71. • 1936–1937 (z: Joanna Kunicka, Ewa Rybicka i Maria Żebrowska) – Plan monografii klasy szkolnej. PAP t. IX nr 1 s. 1–40. • 1937 – Stan obecny psychologii wychowawczej w Polsce i zadania na najbliższą przyszłość. W: [Felhorska i Sedlaczek (red.) 1937], s. 3–26. • 1937–1938 (z: Joanna Kunicka i Ewa Rybicka) – O pewnej próbie zespołowego kształcenia charakteru. PAP t. X nr 1–4 s. 1–20. • 1938a – Karol Stumpf. PF r. XLI z. 2 s. 182–191. • 1938b – Kazimierz Twardowski a kierunki psychologii współczesnej. PF r. XLI z. 4 s. 339–344. Przekł. ukr.: Казімеж Твардовський і напрями сучасної психології. W: [Vernikov (red.) 2010], s. 298–303. • 1938c – Психологія характеру. W: PUPK s. 1–15. • 1938–1939 – Skala pisma dzieci szkół powszechnych. PW t. XI nr 3 s. 97–107. • 1946a – Psychologiczne podstawy samokształcenia. 1KOSS s. 7–21. Toż w: [Wojciechowski (red.) 1962], s. 185–203 • 1965², s. 195–200. • 1946b – Trzy ofiary wojny wśród psychologów pracujących na terenie wychowawczym: Joanna Kunicka, Ewa Rybicka, Ludwik Goryński. PW t. XII nr 1 s. 15–26. • 1946–1947a – Wpływy wojny na psychikę dorosłych i młodzieży w Polsce. PW t. XII nr 4 s. 1–11. • 1946–1947b – Zadania psychologii stosowanej w Polsce w chwili obecnej. PW t. XII nr 2–3 s. 11–28. • 1947 – Literatura dla dzieci a etyka. RPed r. XXX nr 4 s. 299–314. • 1948a (z: Tadeusz Witwicki) – Barwa, kształt i wielkość w spostrzeżeniu dzieci. PW t. XIII nr 3–4 s. 1–23. • 1948b – Psychiczne wpływy drugiej wojny światowej. PW t. XIII nr 1–2 s. 7–24. Przekł. franc.: Influences psychique de la dernière guerre mondiale. Sauv v. III (1949) nr 28–29 s. 58–84. • 1949a – Co to jest pamięć? P r. V nr 4 s. 224–230. • 1949b – Humanizm socjalistyczny w ujęciu psychologii radzieckiej. PW t. XIV nr 2–4 s. 76–80. • 1949c – O pewnej metodzie badań wpływów wojny na psychikę młodzieży. RPs t. XXXVII nr 1 s. 33–38. • 1949–1950a – Kształcenie nawyków. WP nr 3 s. 116–121. • 1949–1950b – Nawyki i ich kształcenie. WP nr 1 s. 13–16. • 1950a – Mental Health of Children in the World of Today. Report from Poland. NC v. VIII nr 4 s. 473–481. • 1950b – O pracy zespołowej w Zakładzie Psychologii Wychowawczej UW. MW r. V nr 8–9 s. 316–319. • 1950c – Psychologiczna problematyka wieku dojrzewania. MW r. V nr 7 s. 25–43. • 1951 – Oblicze nowej psychologii. KFiz r. V nr 10 s. 612–620. • 1952a – Nauka Pawłowa a psychologia. ŻN t. VIII nr 6 s. 43–64. • 1952b – O roli wyobrażeń i introspekcji w sporcie i wychowaniu fizycznym. KFiz r. VI nr 4 s. 225–233. • 1952c (z: Wiktoria Nawrocka i Erazm Wasilewski) – Znaczenie boczności człowieka dla praktyki wychowania fizycznego. Cz. I. KFiz r. VI nr 11 s. 864–880. Cz. II. KFiz r. VI nr 12 s. 939–950. • 1958 – Psychologia wieku dojrzewania. PW t. XV nr 1 s. 9–37. • 1959 – Psychiczne właściwości nauczyciela-wychowawcy. W: [Okoń (red.) 1959], s. 170–209.

2. Publicystyka: 

Bp.

3. Teksty literackie: 

Bp.

4. Przekłady: 

Bp.

C. Bibliografia przedmiotowa:

■ Fiała, Edward: • 2005 – Stefan Baley jako psychoanalityk literatury. PH (W.) t. XLIX nr 2 s. 17–28. ■ Honcharenko, Olga (red.): • 2014 – Степан Балей у світлі провідних філософських напрямів ХХ століття. L., ЛП, ss. 360. ■ Jadczak, Ryszard: • 1995 – Z międzywojennej działalności Stefana Baleya (1885–1952) na polu psychologii i pedagogiki. PW t. LII nr 3 s. 204–216. ■ Малецький, Віктор: • 2020 – Мотиви соціально-філософської антропології в працях Степана Балея. Od., Аst, ss. 224. ■ Podoliak, Mikhailo: • 2015 – Stefan Baley. A Cross-Cultural Scientist. KPed r. LX nr 3 s. 92–102. ■ Верников Мapaт М.: • 1999 – Проблема особистості в наукових працях Степана Балея. Фп вип. ІV s. 19–27. ■ Ziemnowicz, Mieczysław: • 1954 – Stefan Baley na tle współczesnej epoki. RH t. IV nr 3 s. 141–167. ■ Żebrowska, Maria: • 1968 – Profesor Stefan Baley: pedagog, naukowiec, człowiek. PW t. XV nr 3 s. 299–317. • 1970 – Professor Stefan Baley (1885–1952). PPB v. I nr 2 s. 137–143.