CYMERMAN, Szprynca

  • Wersja 1.0
  • Opublikowany poniedziałek, 15 września 2025
  • Ostatnio edytowany piątek, 31 października 2025

Spis treści

    Miejsce w SLW: uczennica Władysława Tatarkiewicza.

    Obszary badań: estetyka, psychologia.

    Najważniejsze wyniki: analiza oddziaływania muzyki na słuchacza.

    BIOGRAFIA

    Data i miejsce urodzenia: 15.05.1906. Warszawa.

    Data i miejsce śmierci: 1939/1944. Miejsce nieznane.

    Rodzice: Jakub i Loca z d. Taszma.

    Matura: Gimnazjum Humanistyczne Frydy Mirlasowej w Warszawie (1922).

    Studia: UW (1924–1931).

    Magisterium: Działanie muzyki z uwzględnieniem czynników kojarzeniowych i pozaestetycznych. 30.06.1931. UW. Władysław Tatarkiewicz.

    Varia: Używała też nazwiska: Cymermanówna – i imion: Szprinca, Genendla.

    IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

    Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

    Badania Cymerman nad estetycznym oddziaływaniem muzyki obejmowały autoobserwację i eksperymenty introspekcyjne oraz ankiety i wywiady ustne.

    Wybrane kwestie szczegółowe

    • Oddziaływanie muzyki na słuchaczy. Muzyka zawdzięcza swoje oddziaływanie na słuchaczy przede wszystkim temu, że „budzi upodobanie” dzięki swojej konstrukcji formalnej, która na różnorodność materiału dźwiękowego nakłada „jedność” (uporządkowanie). Czynnik formalny nie jest jednak jedynym czynnikiem, który „budzi upodobanie”. Są to ponadto:

    (a) czynnik emocjonalny (muzyka wyraża nastrój i wywołuje nastrój), przy czym „określone środki muzyczne posiadają zdolność wytwarzania określonych nastrojów” (np. diatonika/chromatyka – spokój/niepokój, dur/moll oraz tempo wolne/szybkie – nastrój poważny/wesoły, crescendo/diminuendo – wzrost/spadek napięcia itd.);

    (b) czynnik asocjacyjny – obecny w muzyce programowej (skojarzenia obrazowe są sugerowane m.in. przez tytuły dzieł);

    (c) czynnik pozaestetyczny – np. intelektualny (delektowanie się finezją struktury formalnej) albo etyczny (ocena pod tym względem kompozytora).

    Badania pokazują, że oddziaływanie muzyki jest bardzo zindywidualizowane i w poszczególnych wypadkach różne czynniki dominują.

    BIBLIOGRAFIA

    Artykuł:

    • 1932 – O działaniu estetycznym muzyki. STNW wydz. II t. XXV z. 1–6 s. 28–45.

    ■ Brak innych publikacji.

    Cytowanie

    Anna Brożek, Jacek Jadacki, Aleksandra Gomułczak, CYMERMAN, Szprynca. Wersja: 1.0. W: Encyklopedia Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. Wydawnictwo Academicon, Warszawa–Lublin, poniedziałek, 15 września 2025.

    Drukuj