Miejsce w SLW: uczennica Kazimierza Sośnickiego.

Obszary badań: pedagogika.

BIOGRAFIA

Data i miejsce urodzenia: 22.03.1927. Kokoszki k. Kartuz.

Data i miejsce śmierci: 17.01.1970. Kraków (Prądnik Czerwony).

Rodzice: Teofil i Helena z d. Żmudzińska.

Matura: LP w Tucholi (1948).

Studia: UT (1948–1954).

Magisterium: Wychowanie naturalne w epoce nowoczesnej. 5.07.1952. UT. Kazimierz Sośnicki.

Doktorat: O zasadzie poglądowości i jej odmianach w zależności od prądów umysłowych i polityczno-gospodarczych. 25.09.1965. WSP w Gdańsku. Kazimierz Sośnicki.

Dydaktyka: LP w Kościerzynie i Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia Kadr Oświatowych w Gdańsku (1952–1956); WSP w Gdańsku (1958–1965?).

IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

Knapik zajmowała się pedagogiką: badała m.in. związek między poglądami filozoficznymi a postulatami pedagogicznymi.

Wybrane kwestie szczegółowe

• Filozoficzna geneza zasady poglądowości nauczania. Zgodnie z zasadą poglądowości nauczanie powinno się opierać na „poznaniu obiektywnej rzeczywistości lub jej odbić w środkach zastępczych przez procesy poznawcze i działanie”. Od „jednostkowych przedstawień obrazowych przedmiotów i zjawisk” uczeń ma przechodzić do „ogólnych pojęć i praw”.

Te prądy filozoficzne (np. pewne wersje realizmu, racjonalizm), które w procesie poznawczym podstawową – albo wyłączną – rolę przyznawały „rozumowi”, hamowały wprowadzanie do nauczania szkolnego zasady poglądowości.

Natomiast do uznania zasady poglądowości za „konieczność pedagogiczną” przyczyniły się te prądy filozoficzne, które (jak np. pewne wersje nominalizmu, sensualistyczny empiryzm, pozytywizm) uznawały, że początkiem – resp. podstawą lub nawet jedynym źródłem – poznania jest spostrzeżenie zmysłowe, lub które (jak np. pragmatyzm i instrumentalizm) za sprawdzian prawdziwości myśli miały skuteczność lub nawet użyteczność działania podjętego na ich podstawie. Proces implementacji zasady poglądowości do pedagogiki przebiegał więc od uznania poznania zmysłowego za podstawę uogólnień – do uznania działania za podstawę weryfikacji tych uogólnień.

BIBLIOGRAFIA

Artykuły:

• 1968 (z: Julian Aleksandrowicz) – Futurologiczne aspekty wychowania i nauczania młodzieży uniwersyteckiej a problemy zdrowia społecznego. Z r. XX nr 11–12 s. 1478–1493. • 1970 – Wpływ filozofii na powstanie i rozwój zasady poglądowości. GZH. Pedagogika, Psychologia, Historia wychowania r. XIII z. 4 s. 5–22.

Poza tym publikowała w czasopismach: Nauczyciel i Wychowanie, Nowa Szkoła, Oświata Dorosłych, Przegląd Psychologiczny, Rodzina i Szkoła oraz Szkoła Specjalna.

■ Brak innych publikacji.