Miejsce w SLW: uczennica Mieczysława Kreutza i Heleny Słoniewskiej.
Obszary badań: psychologia.
BIOGRAFIA
Data i miejsce urodzenia: 19.08.1923. Lwów
Rodzice: Antoni i Mieczysława z d. Jaszczyszyn.
Matura: Liceum Humanistyczne w Strzelcach Opolskich (1946).
Studia: UWr (1946–1950).
Magisterium (z pedagogiki): Podobieństwa i różnice w procesach intelektualnych przy rozwiązywaniu zagadnień różnego typu. 24.01.1952. UWr. Mieczysław Kreutz lub Helena Słoniewska.
Staż: Francja (1958).
Doktorat: Postawy otoczenia wobec inwalidów. 25.06.1968. UW. Mieczysław Kreutz.
Dydaktyka: UWr (1950–1952).
Varia: Używała też nazwisk: Joch-Larek, Larek, Larek-Jochówna. Po zajęciu wschodnich części RP w 1939 roku przez wojska sowieckie – wywieziona do Kazachstanu (ojciec zamordowany w 1940 roku w Katyniu). Po uzyskaniu doktoratu przebywała w Jordanii i Syrii jako ekspert Ministerstwa Zdrowia (ok. 1970). Była zatrudniona m.in. w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy w Warszawie (1974–1982).
IDEE, PROBLEMY, REZULTATY
Ogólna charakterystyka dorobku naukowego
Niemal całą swoją twórczość Larkowa poświęciła psychologii inwalidów (w szczególności – kwestiom ich rehabilitacji zawodowej i adaptacji społecznej).
Wybrane kwestie szczegółowe
- Psychika człowieka niepełnosprawnego. Jednostka niepełnosprawna (w tym inwalida, a więc jednostka o wysokim stopniu niepełnosprawności) znajduje się w sytuacji, w której wskutek niepełnosprawności ma ona ograniczone możliwości realizowania swoich „ludzkich” wartości i zaspokajania pewnych swoich „ludzkich” potrzeb. Ograniczenie tych możliwości „wywołuje lub zwiększa przykre napięcia emocjonalne, pogłębia zakłócenie równowagi wewnętrznej oraz równowagi ze środowiskiem, dodatkowo utrudniając normalną aktywność”. Przebieg reakcji zależy od osobowości danej jednostki, od wagi utraconych możliwości – a ściślej od obrazu tej sytuacji, jaką ma ta jednostka – oraz od stereotypów dotyczących niepełnosprawności właściwych środowisku, w którym ta jednostka się obraca. Praktyka rehabilitacyjna pokazała, że „największą i najtrudniejszą do usunięcia przeszkodą w społecznej integracji osób niepełnosprawnych stanowią niewłaściwe wobec nich postawy osób pełnosprawnych z ich otoczenia, zwłaszcza osób znaczących”.
Warunkiem dobrego przystosowania się jednostki niepełnosprawnej do jej sytuacji jest „osiągnięcie i utrzymanie równowagi między zależnością i niezależnością od innych ludzi”, co oczywiście zależy od „wielkości i kierunku odchylenia od stanu równowagi”. Stopień nierównowagi w tej dziedzinie wpływa na rokowania co do sukcesu rehabilitacji, zmierzającej do osiągnięcia stanu, w którym jednostka niepełnosprawna może włączyć się w normalne życie zawodowe, społeczne i rodzinne.
BIBLIOGRAFIA
A. Wykazy prac:
Bp.
B. Bibliografia podmiotowa:
1. Teksty naukowe:
1.1. Książki własne:
• 1957k – Wytyczne w sprawie zatrudniania inwalidów w przemyśle skórzanym. W., WZ, ss. 60. • 1959ak (z: Aleksander Hulek i Krystyna Wojtaszewska) – Wytyczne w sprawie zatrudniania inwalidów w przemyśle poligraficznym. W., WZCRZZ, ss. 58. • 1959bk – Wytyczne w sprawie zatrudniania osób ze zmniejszoną ogólną sprawnością fizyczną. W., WZ, ss. 60. • 1970k – Postawy otoczenia wobec inwalidów. W., PZWL, ss. VIII+146. • 1977k – Sytuacja i potrzeby osób niepełnosprawnych w wybranych zakładach przemysłu maszynowego. W., CIOP, ss. 98. • 1980k – Adaptacja zawodowa i szkolenie niepełnosprawnych pracowników w zakładach przemysłowych. W., CIOP, ss. 78. • 1981k – Zatrudnienie i zawodowa adaptacja absolwentów zawodowych szkół specjalnych w zwykłych zakładach pracy. W., CIOP, ss. 52. • 1984k – Zawodowa rehabilitacja młodzieży niepełnosprawnej. W., CIOP, ss. 74. • 1987k – Człowiek niepełnosprawny. Problemy psychologiczne. W., PWN ss. 316.
1.2. Książki (współ)redagowane:
• 1961r (z: Aleksander Hulek) – Problemy psychologiczne w rehabilitacji inwalidów. T. I, W., PZWL, ss. 168. • 1971–1974r – Problemy psychologiczne w rehabilitacji inwalidów. T. II–III. W., PZWL, ss. 184+144. • 1975r – Problemy osób z naruszoną sprawnością a praca. W., CIOP, ss. 176. • 1976r – Sytuacja i potrzeby osób niepełnosprawnych w wybranych zakładach przemysłu maszynowego. W., CIOP, ss. 98.
1.3. Zbiory tekstów własnych:
Bp.
1.4. Artykuły:
• 1960a – Poradnictwo zawodowe w rehabilitacji inwalidów. PZS r. II nr 12 s. 31–33. • 1960b – Powstawanie Polskiego Towarzystwa do Walki z Kalectwem. PZS r. II nr 5 s. 40–42. • 1960c – Problemy rehabilitacji inwalidów we Francji. PZS r. II nr 3 s. 26–31. • 1961a – Problemy psychologii i rehabilitacji inwalidów. PZS r. III nr 4 s. 46–49. • 1961b – Rola, zadania i metody pracy psychologa w zawodowej rehabilitacji inwalidów. W: [Hulek i Larkowa 1961], s. 55–73. • 1964a – Ocena zdolności inwalidów do pracy oraz poradnictwo zawodowe w USA i w Kanadzie. Działalność niektórych instytucji. PZS r. VI nr 12 s. 21–25. • 1964b – Poradnictwo zawodowe w USA i w Kanadzie. Państwowy program rehabilitacji inwalidów. PZS r. VI nr 10 s. 27–29. • 1969 – Zatrudnienie w przemyśle osób o zmniejszonej sprawności publicznej. ZPub r. LXXXIV nr 4 s. 237–245. • 1971 – W: [Larkowa 1971–1974r]. T. II s. 50–58. • 1973a – Rehabilitacja inwalidów a renty i inne świadczenia socjalne. PZS r. XV nr 12 s. 10–14. • 1973b – Zawodowa rehabilitacja i możliwości pracy osób niepełnosprawnych. PZS r. XV nr 3 s. 44–48, nr 4 s. 33–37. • 1974 – Jak oceniać zdolność do pracy i przewidywać sukces bądź niepowodzenie w pracy osób niepełnosprawnych. PZS r. XVI nr 4 s. 22–31. • 1975 – Z problematyki rehabilitacji inwalidów. Na marginesie Międzynarodowych Dni Problemów Rehabilitacji Inwalidów. Paryż 1974. PZS r. XVII nr 5 s. 34–36. • 1976 – Obowiązki zakładów wobec osób niepełnosprawnych. PZw r. XXVIII nr 7–8 s. 60–61. • 1977 – Postawy społeczne wobec osób z odchyleniami od normy. W: [Hulek (red.) 1977]. s. 71–92. • 1979 – Psychologiczne podstawy integracji uczniów z odchyleniami od normy. W: [Hulek (red.) 1979], s. 43–57. • 1980 – Niektóre psychologiczne aspekty problemów seksualnych w związku z inwalidztwem. ZWZP r. XVI nr 3 s. 55–61. • 1981 – Osoby niepełnosprawne i problem ich zawodowej rehabilitacji w przemyśle w świetle badań. PZS r. XXIII nr 1–2 s. 33–34. • 1988 – Podstawy poradnictwa w zawodowej rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W: [Jędrzejczak i Kargulowa (red.) 1988], s. 199–216. • 1989 – Psychospołeczne uwarunkowania spędzania wolnego czasu przez osoby niepełnosprawne. W: [Hulek (red.) 1989], s. 35–42. • 1990 – Poradnictwo w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych. W: [Kargulowa (red.) 1990], s. 57–72.
2. Publicystyka:
Bp.
3. Teksty literackie:
Bp.
4. Przekłady:
Bp.
C. Bibliografia przedmiotowa:
Bp.
