Miejsce w SLW: uczennica Stefana Baleya.
Obszary badań: psychologia rozwojowa.
BIOGRAFIA
Data i miejsce urodzenia: 21.06.1900. Łódź.
Data i miejsce śmierci: 4.09.1939. Warszawa.
Rodzice: Jakub i Frajdla (vel Frajda) z d. Hejman.
Matura: Polska Szkoła Żeńska w Kijowie (1917).
Studia: UW (1917-?).
Doktorat: Badanie pamięci dźwięków metodą odpoznawania tonów w gamie. 16.02.1932. UW. Stefan Baley.
Varia: Używała także nazwisk: Czaplińska-Mutermilchowa i Mutermilch. Popełniła prawdopodobnie samobójstwo.
IDEE, PROBLEMY, REZULTATY
Ogólna charakterystyka dorobku naukowego
Mutermilchowa zajmowała się początkowo psychologią muzyki, a następnie psychologią rozwojową, a w szczególności sposobami obserwacji psychologicznej w szkole oraz zagadnieniem związku między rozwojem psychicznym a przestępczością nieletnich.
Wybrane kwestie szczegółowe
- Arkusz obserwacji psychologicznej ucznia. Arkusz obserwacji psychologicznej ucznia „powinien stanowić zachętę i podnietę do stałej, planowej obserwacji psychiki, która konieczna jest zarówno dla pogłębienia znajomości psychiki ucznia na danym stopniu rozwoju, jak też dla śledzenia zmian, jakie następują w jego w ciągu całego okresu szkolnego.
Obserwacje te są konieczne zarówno dla wychowawców i nauczycieli, prowadzących daną klasę przez czas dłuższy, jak też dla tych spośród grona nauczycielskiego, którzy w następnych latach obejmują obserwowaną już klasę i którym wypełniony arkusz pozwoli na szybsze zorientowanie się we właściwościach psychicznych nieznanych im uczniów”.
„Ponadto dane, zawarte w arkuszu obserwacyjnym, łącznie z ewentualnymi wynikami badań psychologa szkolnego, będą materiałem pomocniczym przy udzielaniu wskazówek co do dalszego kształcenia ucznia.”
Do najważniejszych obserwacji, które powinien rejestrować arkusz obserwacji psychologicznej, należą te, które dotyczą: (a) stosunku ucznia do przedmiotu; (b) stosunku ucznia do innych uczniów (w klasie i szkole) oraz do nauczycieli; (c) uzdolnień, pamięci i uwagi ucznia; (d) cech charakteru i usposobienia ucznia „z zaznaczeniem cech ujawniających się w stopniu wybitnym”; (e) samodzielności ucznia.
- Oligofrenia a przestępczość dziecięca. Wyniki badań nad związkiem między oligofrenią (niedorozwojem umysłowym) a przestępczością dziecięcą są znacząco rozbieżne: od takich wyników, które miałyby świadczyć o niewątpliwym wpływie niedorozwoju na przestępczość – do takich wyników, które temu wpływowi zaprzeczają i doszukują się głównych powodów przestępczości raczej w psychopatii (m.in. w nadpobudliwości) lub w patologicznym środowisku (np. pozbawionego zasad moralnych).
Przyczyny tych rozbieżności są trojakie: „(1) różnice terminologiczne, (2) różnice metod badania oligofrenii i (3) różnice metod selekcji badanego materiału”.
Różnice terminologiczne ujawniają się przede wszystkim w przyjmowaniu odmiennych kryteriów niedorozwoju umysłowego (różne wielkości ilorazu inteligencji, miary „wiekowe” („wiek inteligencji”), relatywizacja do środowiska społecznego). Różnice metod badania niedorozwoju umysłowego ujawniają się w stosowaniu różnych form „rozmowy” albo niezestandaryzowanych skal lub testów, w mierzeniu inteligencji werbalnej lub techniczno-praktycznej albo stopnia przystosowania społecznego. Różnice w selekcji badanych dzieci ujawniają się np. w tym, że badania przeprowadza się wyłącznie wśród dzieci z zakładów poprawczych (a więc „schwytanych przestępców”) lub wyselekcjonowanych „intuicyjnie” przez badacza.
BIBLIOGRAFIA
A. Wykazy prac:
Bp.
B. Bibliografia podmiotowa:
1. Teksty naukowe:
1.1. Książki własne:
• 1933k (z: Ewa Rybicka) – Wskazówki metodyczne do arkusza obserwacyjnego do użytku nauczycieli gimnazjum ogólnokształcącego. W., NK, ss. 14.
1.2. Książki (współ)redagowane:
Bp.
1.3. Zbiory tekstów własnych:
Bp.
1.4. Artykuły:
• 1934 – Funkcje i zadania psychologa na terenie szkoły. O r. XIV z. 14 s. 212–214, z. 16 s. 256–258, z. 17 s. 280–283. • 1934–1935a – Mary Chadwick. Adolescent Girlhood (Dziewczęta w okresie dojrzewania) (spr.). PAP t. VII nr 3 s. 270–273. • 1934–1935b – The Journal of Educational Psychology. Vol. XXV nr 1 (spr.). PAP r. VII nr 2 s. 174–181. • 1937 – Współpraca psychologa szkolnego z nauczycielem i lekarzem szkolnym. S1PKP s. 65–67. • 1938 – Niedorozwój umysłowy jako przyczyna przestępczości dziecięcej. BIHP r. I nr 1 s. 64–71.
2. Publicystyka:
Bp.
3. Teksty literackie:
Bp.
4. Przekłady:
■ Dewey, John: • 1924 – Moje pedagogiczne credo. Szkoła a społeczeństwo. L., KA. 142. 19332. 20053. W., KA, ss. 120. ■ Buckingham, Burdette Ross: • 1931 – Praca badawcza na terenie szkoły. L., KA, ss. 380. ■ White, William A.: • 1937 – Higiena psychiczna wieku dziecięcego. W., NK, ss. 146.
C. Bibliografia przedmiotowa:
Bp.
