Miejsce w SLW: uczeń Kazimierza Twardowskiego i Kazimierza Ajdukiewicza.
Obszary badań: psychologia.
BIOGRAFIA
Data i miejsce urodzenia: 25.08.1892. Ponikwa (obecnie Ukraina).
Data i miejsce śmierci: 22.06.1941. Lwów (obecnie Ukraina).
Rodzice: Józef (Josip) i Zofia z d. Tacij.
Matura: Jedno z gimnazjów we Lwowie (1913).
Studia: UL (1913–1914, 1923–1926).
Doktorat: O tzw. sądzie spostrzeżeniowym. Studium z psychologii poznania. 28.06.1932. UL. Kazimierz Ajdukiewicz.
Dydaktyka: Gimnazjum w Czortkowie (1926–?), UL (1939–1941).
Varia: Używał też nazwiska: Stefan Oleksiuk – i pseudonimu literackiego: Tudor (Тудор). Zginął od wybuchu bomby niemieckiej.
IDEE, PROBLEMY, REZULTATY
Ogólna charakterystyka dorobku naukowego
Ołeksiuk zajmował się zagadnieniami psychologii poznawczej, m.in. pojęciem sądu spostrzeżeniowego i problemem pomyłek słownych.
Wybrane kwestie szczegółowe
- Sąd spostrzeżeniowy. Odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób człowiek ugruntowuje swoją wiarę w istnienie niezależnego świata obiektywnego, nie da się przy użyciu pojęcia spostrzeżenia zewnętrznego, dopóki temu pojęciu nie nada się jednolitego znaczenia.
„Nieartykułowanym” składnikiem spostrzeżenia jest sąd spostrzeżeniowy: przekonanie o rzeczywistym istnieniu przedmiotu tego spostrzeżenia. Powstaje pytanie, „jak to się dzieje, że mając szereg „przedmiotów” zmiennych, różnych, cząstkowych” – słowem: „zmiennych zjawisk” – w tym samym akcie spostrzeżenia mamy obecny przedmiot stały, cały, identyczny”.
„Dzieje się to: (a) przez złożoność spostrzeżenia jako aktu obecności przedmiotów materialnych; (b) przez to, że akt spostrzeżenia jest miejscem splecenia się dwu różnych sposobów obecności przedmiotów materialnych: ich obecności przez działanie i przez wyobrażenie; (c) przez to, że jest jednością spostrzeżenia-wyobrażenia i spostrzeżenia-działania”. Dzięki temu właśnie dochodzi do „konstytucji przedmiotu w strumieniu zmiennych zjawisk”.
BIBLIOGRAFIA
A. Wykazy prac:
■ Маєвська, Тетяна Петрівна: 1962 – Бібліографія [Степанa Олексюкa]. W: [Ołeksiuk 1962z]. T. II, s. 529–537.
B. Bibliografia podmiotowa:
1. Teksty naukowe:
1.1. Książki własne:
1.2. Książki (współ)redagowane:
• 1941r (z: Adam Ważyk) – Paweł Tyczyna. Wiersze wybrane (1910–1940). Kw.-L., PWMN, ss. 148.
1.3. Zbiory tekstów własnych:
• 1929z – Народження. Chw., DWU, ss. 178. • 1940z – У бистрині. L., ВУ, ss. 40. • 1949 – Вібране. K., RaP, ss. 372. • 1951z – Вібране. L., KŻW, ss. 158. • 1959z – Твори. K., DU, ss. 680. • 1960z – Червоний yсміх. L., KŻW, ss. 76. • 1962z – Твори. T. I–II. Kw., WANURSR, ss. 468+544.
1.4. Artykuły:
• 1931 – Cтоліття Гегеля. Wik nr 12 s. 15–18. • 2010 – Impresja i idea u Hume’a. FN r. XVIII nr 1 s. 121–164. • 2014 – O pomyłkach w szkolnych pracach pisanych z języka ukraińskiego. Próba analizy i psychologicznej klasyfikacji. PP r. XLV nr 1 s. 47–57. • 2015 – O przyrodzie i przedmiocie tzw. sądu spostrzeżeniowego. SHF r. VI nr 4 s. 53–74. • 2017r – Kazimierz Ajdukiewicz, Konspekt wykładów z logiki wygłoszonych w Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie w roku akademickim 1924/1925. FN r. XXV nr 2 s. 137–159.
2. Publicystyka:
• 1931p – Bellua sine capite. В r. V nr 11 s. 28–35. • 1939ap – Diablik metafizyczny. Syg r. V nr 70 s. 8. • 1939bp – Kilka uwag wzruszonych o geniuszu. Syg r. V nr 65 s. 4–5. Przekł. ukr.: Кілька сxвільованиx уваг про генія. Рл II (1939) nr 2 s. 129–133. 19612. Kw., WANURSR, ss. 16. • 1939p – O spotkaniach z książkami. Syg r. VI nr 69 s. 4.
3. Teksty literackie:
• 1925l – Орля. Д r. XLIII nr 227 s. 2. • 1928l – Мати. В r. II nr 4 s. 3–7. • 1930al – Марія. Chw., UR, ss. 192. • 1930bl – Молошне божевілля. В r. IV nr 1 s. 7–31, nr 2 s. 5–12, nr 3 s. 7–39. • 1949l – День отця Сойки. L., ВУ, ss. 248. Przekł. ros.: День отца Сойки. Ma. 1949, Сп, ss. 240. 19712. Ma., Хл, ss. 352. 19823, ss. 336.
4. Przekłady:
Bp.
C. Bibliografia przedmiotowa:
■ Ivanyk, Stepan: • 2009 – Stepan Ołeksiuk: ukraiński przedstawiciel szkoły Lwowsko-Warszawskiej. SFP t. IV s. 75–85. • 2012 – Степан Олексюк: учень Казимира Твардовського. L., Аl, ss. 188. ■ Ivanyk, Stepan & Kur, Rafał: • 2015 – Stefana Ołeksiuka analiza sądu spostrzeżeniowego. SHF r. VI nr 4 s. 77–84.
