Miejsce w SLW: uczennica Stefana Baleya.

Obszary badań: psychologia, psychiatria.

BIOGRAFIA

Data i miejsce urodzenia: 20.01.1924. Pabianice.

Data i miejsce śmierci: 1.10.1991. Warszawa.

Rodzice: Leopold i Helena z d. Jóźwiak.

Matura: Tajne Liceum im. Narcyzy Żmichowskiej w Warszawie (1941).

Studia: Prywatna Szkoła Zawodowa dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego w Warszawie (1941–1944), UJ (1945–1947), UW (1949–1950).

Felczer: Dyplom lekarski. 28.06.1947. UJ.

Magisterium (z psychologii): Trudności i konflikty dojrzewających związane z ich somatyką. 4.06.1950. UW. Stefan Szuman.

Doktorat: Analiza niektórych trudności wychowawczych i przestępczość nieletnich. 30.06.1955 (8.07.1955 – zatwierdzenie przez CKK). UW. Stefan Baley i Maria Żebrowska.

Staż: Paryż (1957).

Habilitacja: Powstawanie orientacji w prawej i lewej stronie schematu ciała w ontogenezie. 11.10.1960. UW.

Profesura: 30.12.1966/14.06.1975.

Dydaktyka: UW (1951–1977).

Varia: Używała też nazwisk: Pelc, Spionek-Pelc. Sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim 1944. Doktorat został zatwierdzony przez CKK 8.07.1955; Maria Żebrowska przejęła promotorstwo po śmierci Stefana Baleya. Habilitacja została zatwierdzona przez CKK 25.02.1964.

IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

Głównymi dziedzinami zainteresowań Pelcowej były psychologia rozwojowa i kliniczna. Zajmowała się rozwojem i wychowaniem małych dzieci (do trzech lat) w rodzinie i w zakładach opiekuńczych. Prowadziła badania nad zaburzeniami zarówno fizjologicznymi (np. leworęcznością i ogólniej – lateralizacją, dysleksją i dysgrafią), jak i psychicznymi. W tym ostatnim wypadku – badała związek między trudnościami w nauce szkolnej a zaburzeniami rozwojowymi dzieci – np. zaburzeniami w dynamice procesów nerwowych u dzieci, w ich rozwoju emocjonalnym i w kształtowaniu się osobowości. Na podstawie badań empirycznych (w tym także prowadzonych zespołowo) wykazała, że nieprzezwyciężenie tych trudności w odpowiednim czasie prowadzi nieuchronnie do wytworzenia się wtórnych zaburzeń rozwojowych. Badała także szczegółowo mechanizm psychologiczny wykolejania się młodzieży.

Pelcowa stała na stanowisku, że przyczynami trudności szkolnych, neurotyczności i psychopatii (oraz będącej ich następstwem przestępczości) nie są skłonności wrodzone, lecz niewłaściwe metody nauki i wychowania. W związku z tym opracowała np. metody reedukacyjne dla dzieci dyslektycznych i dysgraficznych.

Niektóre z badań Pelcowej przemawiały na rzecz poglądu, że samowiedza człowieka ma źródło w kontaktach społecznych.

BIBLIOGRAFIA

A. Wykazy prac: 

Bp.

B. Bibliografia podmiotowa:

1. Teksty naukowe:

1.1. Książki własne:

• 1956a^k – Rozwój i wychowanie dziecka w pierwszym roku życia. W., PZWL, ss. 22. • 1956b^k – Trudności wychowawcze i przestępczość nieletnich. Ww., O, ss. 150. • 1957a^k – Rozwój i wychowanie dziecka w drugim i trzecim roku życia. W., PZWL, ss. 42. • 1957b^k – Rozwój i wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym. W., PZWL, ss. 42. • 1960^k – Psychologia wychowawcza dla rodziców. Lata 0–7. W., PZWS, ss. 132. 1962². • 1961a^k – Dziecko leworęczne. W., NK, ss. 62. 1963², ss. 76. 1964³. • 1961b^k – Powstawanie orientacji w prawej i lewej stronie schematu ciała w ontogenezie. W., PWN, ss. 194. • 1963^k – Rozwój i wychowanie małego dziecka. W., NK, ss. 384. 1967², ss. 370. • 1965^k – Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka. Zagadnienia wybrane. W., PWN, ss. 320. 1969². • 1970^k – Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych. W., PZWS, ss. 220. • 1972^k – Problemy rozwojowe i wychowawcze wczesnego dzieciństwa. W., KW, ss. 202. • 1973^k – Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. W., PWN, ss. 458. 1975². 1981³.1985⁴.

1.2. Książki (współ)redagowane:

1.3. Zbiory tekstów własnych:

Bp.

1.4. Artykuły:

• 1958 (z: Irène Lézine) – Quelques problèmes de dévelopment psychomoteur et d’éducation des enfants dans les crèches. En a. XI nr 3 s. 245–267. • 1965a – Psychologiczna analiza procesu społecznego wykolejania się dziecka. MNP ser. IV t. I s. 217–292. • 1965b – Wiek niemowlęcy. W: [Żebrowska 1972^4r], s. 157–188. • 1965c – Wiek poniemowlęcy. W: [Żebrowska 1965^r], s. 189–234. • 1965d [z: Ziemowit Włodarski] – Zaburzenia rozwoju. W: [Żebrowska 1965^r], s. 460–489.

Ponadto ogłaszała artykuły w pismach: Nowa Szkoła, Studia Pedagogiczne i Wychowanie.

2. Publicystyka:

Bp.

3. Teksty literackie:

Bp.

4. Przekłady:

Bp.

C. Bibliografia przedmiotowa: 

Bp.