Miejsce w SLW: uczeń Władysława Tatarkiewicza.

Obszary badań: estetyka, historia filozofii.

BIOGRAFIA

Data i miejsce urodzenia: 28.01.1914. Brodnica k. Śremu.

Data i miejsce śmierci: 21.11.2003. Stara Wieś k. Krosna.

Rodzice: Michał Ignacy Paweł Stanisław i Jadwiga z d. Mańkowska.

Matura: Gimnazjum Klasyczne Stella Matutina w Feldkirch, Vorarlberg (Austria) (1932), nostryfikacja matury przed Komisją Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego (1933).

Studia: UJ (1945–1948), UW (1948–1949).

Licencjat I (z filozofii): Filozofia dziejów Mikołaja Bierdiajewa. 1938. Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie. Stanisław Bednarski.

Licencjat II (z teologii): Wydział Teologiczny Towarzystwa Jezusowego Bobolanum w Warszawie. 1943.

Magisterium: Estetyka krajobrazu w rzeczywistości i malarstwie. 6.07.1949. UW. Władysław Tatarkiewicz.

Doktorat: Estetyka sztuki sakralnej. 4.06.1963. ATK. Władysław Tatarkiewicz.

Profesura: 1969 (nadana przez Watykańską Kongregację ds. Studiów).

Dydaktyka: Wydział Filozoficzny Towarzystwa Jezusowego w Krakowie (1948–1990), PAT (1959–1965, 1968–1973).

Varia: Używał też nazwiska: Chościak-Popiel. Był jezuitą (SJ).

IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

Prace naukowe Popiela dotyczą estetyki, historii Kościoła i metodologii historii filozofii.

Wybrane kwestie szczegółowe

• Niebezpieczeństwa pracy historyka filozofii. Standardowa rekonstrukcja poglądów filozofa, dokonywana przez historyka filozofii, opiera się na przypisaniu tego filozofa „jakiemuś określonemu kierunkowi czy szkole”.

Takie podejście do historii filozofii narażone jest na pewne niebezpieczeństwa.

Chodzi o to, że „obok myślicieli typowych spotykamy jednak również i nietypowych. Racje tego zjawiska mogą być różne: w stosunku do panującego kierunku lub szkoły będzie to często ostrożność, niechęć do zbytnich uproszczeń albo skrajnych rozwiązań”. „Niemałą rolę odgrywa tu krytyczna postawa zdrowego rozsądku lub indywidualne zamiłowanie odwodzące od aktualnej właśnie wtedy dziedziny badań.

Gdy ktoś nie jest typowym przedstawicielem swego okresu, nie znaczy to wcale, by był anachronizmem, przedstawicielem minionych już lub mijających poglądów; może to być właśnie nowator lub ktoś chodzący własnymi, nieutartymi drogami.”

„Praca historyka filozofii zaczyna się oczywiście od analizy poglądów pewnego myśliciela. Przeprowadzając analizę należy jednak zwrócić uwagę na zasadnicze pojęcia, które w poglądach lub systemie stanowią jakby motor lub pozycję kluczową.”

„Historyk dąży do obiektywności, lecz zarazem pozostaje sobą. W pracy historyka można dostrzec często bardzo delikatnie przejawiające się sympatie i upodobania.”

BIBLIOGRAFIA

A. Wykazy prac: 

Bp.

B. Bibliografia podmiotowa:

1. Teksty naukowe:

1.1. Książki własne:

Bp.

1.2. Książki (współ)redagowane:

Bp.

1.3. Zbiory tekstów własnych:

Bp.

1.4. Artykuły:

Publikował w monachijskim czasopiśmie Das Münster poświęconym kulturze chrześcijańskiej. Poza tym m.in.:

• 1948 – Z powrotem do przedmiotu. PPow r. LXV t. CCXXVI z. 12 s. 401–407. • 1949 – Przedmiot estetyczny w przeżyciu krajobrazu. PF r. XLV z. 1–2 s. 225–239. • 1959a – Kościół w Rzepienniku Strzyżewskim. Cur nr 11–12 s. 649–659. • 1959b – Życie Kościoła w sztuce. Z r. XI nr 7–8 s. 888–898. • 1960 – Filozofia Władysława Tatarkiewicza. Próba charakterystyki. W: [Czeżowski 1960^r], s. 7–15. • 1964a – Obraz i tytuł. W: [Żarnecka Z. (red.) 1964], s. 413–421. • 1964b – Zagadnienie sakralnego wyrazu sztuki chrześcijańskiej. Z r. XVI nr 12 s. 1427–1459. • 1965 – Czy filozofia jest potrzebna. TP r. XIX nr 46 s. 2–3. • 1970 – Posoborowa problematyka architektury kościelnej. CT v. XL f. 2 s. 49–50. • 1972 – Człowiek a sztuka. W: [Darowski (red.) 1972], s. 101–125. • 2018 – Estetyka. RFI r. XIV z. 1 s. 117–183.

2. Publicystyka:

• 1990^p – Bóg jest miłością. Rozważania rekolekcyjne. K., WApM, ss. 262. • 1992^p – Rozmowy o modlitwie. K., WApM, ss. 38. Przekł. ukr.: Розмови про молитву. BD.-Оg. 1997, WoW, ss. 56. 2011². • 2020a^p – Kryzys i odnowa Kościoła i zakonu. W: [Królikowski SJ (red.) 2020], s. 47–59. • 2020b^p – Wierność Chrystusowi i Kościołowi dzisiaj. W: [Królikowski SJ (red.) 2020], s. 61–70.

3. Teksty literackie:

Bp.

4. Przekłady:

■ Schmidkonz SJ, Theo: • 1990 (z: Adam Żak) – W Twoich dłoniach. Rozważania modlitewne do słów bł. Ruperta Mayera. K., WApM, ss. 64.

C. Bibliografia przedmiotowa:

■ Darowski SJ, Roman: • 2004 – Prof. Jan Popiel SJ (1914–2003). FPh t. IX s. 267–272.