Miejsce w SLW: uczeń Tadeusza Kotarbińskiego.
Obszary badań: metodologia, historia filozofii analitycznej.
Koncepcje: ekofilozofia.
BIOGRAFIA
Data i miejsce urodzenia: 4.05.1930. Warszawa.
Data i miejsce śmierci: 6.04.2018. Warszawa.
Rodzice: Antoni i Kazimiera z d. Kruza.
Matura: Państwowe Liceum Miernicze w Warszawie (1950), szkoła muzyczna w Warszawie (1952).
Studia: PW – geodezja (1950–1956), UW – filozofia (1954–1959).
Magisterium: Systematyka problematyki zaliczanej do filozofii, logiki formalnej i filozofii matematyki. 21.09.1959. UW. Tadeusz Kotarbiński.
Doktorat I (z geodezji): Metodyka geodezji w świetle analizy historycznej, logicznej, psychologicznej i prakseologicznej. 1961. PW.
Staż: Oxford University (1962–1964).
Doktorat II: Polish Analytical Philosophy. 1.03.1965. Oxford University. Anthony Quinton.
Dydaktyka: PW (1956–1962), University of Southern California in Los Angeles (1964–1970), University of Michigan (1971–1993), PŁ (1991–1997).
Varia: W latach 1964–1993 przebywał na emigracji w USA.
IDEE, PROBLEMY, REZULTATY
Ogólna charakterystyka dorobku naukowego
Skolimowski zajmował się początkowo metodologią filozofii (m.in. zagadnieniem zależności między filozofią, logiką, matematyką i naukami przyrodniczymi). Jako jeden z pierwszych dokonał prezentacji dziedzictwa polskiej filozofii analitycznej w okresie międzywojennym. Ostatnie lata życia poświęcił sformułowaniu i propagowaniu programu tzw. ekofilozofii.
Wybrane kwestie szczegółowe
- Istota filozofii analitycznej. Filozofię analityczną – przynajmniej w jednym z ważnych sensów tego terminu – charakteryzują następujące cztery własności:
„(1) uznanie aktywnej roli języka w filozofii – co, innymi słowy, można by nazwać hiper-świadomym podejściem do języka;
(2) wybiórcze podejście do problemów filozoficznych;
(3) charakter poznawczy;
(4) intersubiektywne traktowanie procesu analizy”.
- Ekofilozofia. Ekofilozofia jest doktryną opartą na następujących przekonaniach:
(1) Celem ewolucji jest „kreowanie coraz bardziej złożonych i jednocześnie wysublimowanych form bytu”.
(2) „Kosmos jest odpowiedzialny za nasze narodziny, a teraz my odpowiadamy za jego los”.
(3) Postęp techniczny „okazuje się destrukcyjny dla zdrowia psychofizycznego i harmonii duchowej większości ludzi”. „Technologie nie zaspokajają naszych potrzeb, lecz je zwiększają”.
W związku z tym doktryna ekofilozofii:
(a) rozszerza etykę spolegliwego opiekuna na całą przyrodę w imię „solidarności” między wszystkimi istotami;
(b) postuluje kształtowanie „społeczeństwa harmonijnego, samoregenerującego się, żyjącego w pokoju”;
(c) nakazuje racjonalne – a to znaczy umiarkowane korzystanie z dóbr materialnych;
(d) zaleca „dążenie do mądrości” i „samorealizację”;
(e) przeciwstawia się „kulturze konsumpcyjnej” i „agresywnej” reklamie w mediach publicznych.
BIBLIOGRAFIA
A. Wykazy prac:
Bp.
B. Bibliografia podmiotowa:
1. Teksty naukowe:
1.1. Książki własne:
• 1961k – Metodyka geodezji w świetle analizy historycznej, logicznej, psychologicznej i prakseologicznej. W., ZGSPW, ss. 222. • 1967k – Polish Analytical Philosophy. A Survey and a Comparison with British Analytical Philosophy. Lon., RKP, ss. XII+276. • 1974k – Zmierzch światopoglądu naukowego. Lon., Od, ss. 208. • 1981k – Eco-Philosophy. Designing New Tactics for Living. Lon., MB, ss. VIII+118.
Począwszy od lat osiemdziesiątych zajął się niemal wyłącznie propagandą tzw. ekofilozofii i opublikował na ten temat kilkadziesiąt książek.
1.2. Książki (współ)redagowane:
Bp.
1.3. Zbiory tekstów własnych:
Bp.
1.4. Artykuły:
• 1959 – Wysiłek intelektualny a higiena umysłu. ŻSW r. IX nr 2 s. 80–94. • 1965 – Analytical-Linguistic Marxism in Poland. JHI v. XXVI nr 2 s. 235–258. • 1968a – A Diagnosis of Contemporary Philosophy. PolR v. XIII nr 4 s. 23–34. • 1968b – Technology and Philosophy. W: [Klibansky (red.) 1968], s. 426–437. • 1969 – Antynomie formy w sztuce współczesnej. Tem t. IX nr 31–32 s. 23–33. • 1977 – Ecological Humanism. Tr nr 19–20 s. 3–41. Ten ostatni artykuł rozpoczyna listę kilkuset artykułów – w większości publicystycznych – propagujących ekofilozofię. Artykuły o charakterze teoretycznym: • 1991 – Problemy racjonalności w biologii. LŚ r. XXI nr 5 s. 219–223. • 1993 – O genezie i nadziejach filozofii ekologicznej. ResH r. III nr 1. s. 5–6. • 2003 – Piękno jako potrzeba ludzka. EK r. V nr 2 s. 68–89.
2. Publicystyka:
Liczne teksty publicystyczne poświęcone ekofilozofii. M.in.:
• 1993p – Ku światu, który jest sanktuarium. Ts r. I nr 7–8 s. 5–7.
3. Teksty literackie:
Teksty literackie – na ogół wiersze o wymowie zgodnej z ideałami ekologicznymi. M.in.:
• 1993al – Idź. Przek r. XLIX nr 16 s. 21.
4. Przekłady:
Bp.
C. Bibliografia przedmiotowa:
■ Murzyn, Marcin: • 2023 – Krytyka cywilizacji naukowo-technicznej w eko-filozofii Henryka Skolimowskiego. SEG v. XXV s. 125–137. ■ Tyburski, Włodzimierz: • 2013 – Henryk Skolimowski on Ecological Culture. DU v. XXIII nr 4 s. 75–86.
