Miejsce w SLW: uczennica Władysława Witwickiego.

Obszary badań: psychologia przeżyć estetycznych.

BIOGRAFIA

Data i miejsce urodzenia: 27.04.1909. Ludwików k. Kielc.

Data i miejsce śmierci: 14.09.2000. Warszawa.

Rodzice: Bronisław Jerzy i Elżbieta Anna Stanisława z d. Kwasieborska.

Matura: Gimnazjum Jadwigi Kowalczykówny w Warszawie (1927).

Studia: UW (1928–1933).

Magisterium: O przeżyciach estetycznych w stosunku do obrazów. 30.06.1935. UW. Władysław Witwicki.

Dydaktyka: UW (1946–1948).

IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

Sosińska zajmowała się teorią przeżyć związanych z obcowaniem ze sztuką plastyczną.

Wybrane kwestie szczegółowe

• Typy odbiorców dzieł malarskich. Analiza przeprowadzonych badań nad wypowiedziami osób na temat ich reakcji estetycznych na dzieła malarskie daje podstawę do wyróżnienia „sześciu odrębnych typów wśród widzów”.

(1) „Patrzący żąda, żeby obraz był dobrze malowany, tzn., żeby stwarzał jakąś rzeczywistość pozorną, która by się nieodparcie narzucała poprzez jego treść, noszącą jednocześnie indywidualne ślady umiejętnej ręki ludzkiej i narzędzia. Wtedy obraz działa.”

(2) „Patrzący żąda, żeby przedmiot obrazu „inaczej wyglądał” w opracowaniu artysty, niż wygląda w rzeczywistości.”

(3) „W przeżyciach estetycznych tego typu uwaga widza zwrócona jest wyłącznie na pewne własności formy dzieła. Interesują go plamy barwne oraz układy, jakie na płótnie tworzą. Czynnik bezpośrednio dany zatem.”

(4) „Obraz nie powinien przedstawiać żadnego fragmentu rzeczywistości; powinien jedynie za pomocą plam barwnych i linij wyrażać uczucia, jakie przeżywał malarza w związku z danym przedmiotem. Tytuł obrazu wskazuje ten przedmiot.”

(5) „Patrzący po zdaniu sobie sprawy z tego, co ma przed sobą, zaczyna się jakby w rzeczywistość na obrazie bawić. „Ożywia” obraz. Pragnie zobaczyć to, co widział malarz oczyma wyobraźni, kiedy stawał przed płótnem. Osoby badane analizują wyobrażenia i przedstawione sądy artysty sumiennie. Chcą je znać i rozumieć, żeby móc przeżyć. Przychodzi im to łatwo, przeżywają żywo. Występują z kolei własne supozycje, nowe uczucia, przypomnienia. I obraz staje się powoli nowym przeżyciem, własnem. W końcu nabiera często wyglądu fotografii zdarzenia, w którym się kiedyś brało udział.”

(6) „Widz tego typu krótko obcuje z obrazem. Rola obrazu kończy się już z chwilą, gdy przedmiot został rozpoznany. Widz taki robi wrażenie człowieka, który dostawszy do rąk książkę, czyta jej tytuł, a następnie przerzuca szybko i odkłada na bok. Tyle mu z niej wystarcza. Jest przekonany, że poznał treść dostatecznie; nie przywiązuje do niej zresztą wielkiej wagi. Zapytany o zdanie na jej temat, mówi obszernie o przedmiocie dzieła takim, jakim go sam widzi, jakim go zna. Niekiedy polemizuje nawet z autorem. Przypisuje mu wtedy często w najlepszej wierze myśli, których tamten nie wypowiedział. Dla osoby badanej tego typu wyobrażenia i supozycje artysty nie przedstawiają żadnej wartości same przez się. Spełniają jedynie rolę drogi, pomostu, po którym widz trafia do przedmiotu przedstawianego i rozpoznaje go. Własnymi wyobrażeniami i sądami przedstawionymi zastępuje te, które znalazł.”

BIBLIOGRAFIA

Artykuł:

• 1935 – Przyczynek do psychologii uczuć estetycznych. KP t. VII s. 489–503.

■ Brak innych publikacji.