SPIRA, Zygmunt

  • Version 1.0
  • Published Monday, September 29, 2025

Table of Contents

    Miejsce w SLW: uczeń Zygmunta Zawirskiego.

    Obszary badań: metodologia, filozofia nauki, historia filozofii.

    BIOGRAFIA

    Data i miejsce urodzenia: 18.09.1911. Kraków.

    Data i miejsce śmierci: 1940/1943. Getto Krakowskie. Według niektórych źródeł: 1942.

    Rodzice: Salomon i Hela (vel Chaja, Helena, Hinda) z d. Weindling.

    Matura: Prywatne Koedukacyjne Gimnazjum Żydowskie im. Chaima Hilfsteina w Krakowie (1929).

    Studia: UJ (1929–1933).

    Magisterium: Problem Boga w przedkrytycznej filozofii Kanta z uwzględnieniem wiekowej tradycji filozoficznej. 30.06.1933. UJ.

    Doktorat: Mechanistyka ewolucyjna Kanta w świetle jego przedkrytycznej metafizyki. 14.05.1937. UJ. Zygmunt Zawirski.

    IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

    Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

    Spira postulował uprawianie empirycznej teorii nauki, będącej teorią faktycznie istniejących teorii naukowych. Uważał, że od określonych zasad nauki (podobnie zresztą jak i od określonych tez metafizycznych) odstępowano nie dlatego, że zostały obalone przez doświadczenie, lecz dlatego, że inne teorie lepiej spełniały postulat „salvare phaenomena” (zachować zjawiska).

    Odróżniał abstrakcję od indukcji na tej podstawie, że abstrakcja polega na znalezieniu tego, co ogólne w indywidualnym obiekcie, a druga na uzasadnieniu, że wyabstrahowane w ten sposób pojęcie ogólne jest powszechnie ważne, tj. występuje we wszystkich przypadkach pod to pojęcie podpadających.

    BIBLIOGRAFIA

    A. Wykazy prac: 

    Bp.

    B. Bibliografia podmiotowa:

    1. Teksty naukowe:

    1.1. Książki własne: 

    Bp.

    1.2. Książki (współ)redagowane: 

    Bp.

    1.3. Zbiory tekstów własnych: 

    Bp.

    1.4. Artykuły:

    • 1937 – Mechanistyka ewolucyjna Kanta w świetle jego przedkrytycznej metafizykiKF t. XIV z. 2 s. 143–172, z. 3 s. 213–251. • 1946 – Uwagi nad metodologią i teorią poznania Poppera. KF t. XVI z. 2–4 s. 371–403.

    2. Publicystyka: 

    Bp.

    3. Teksty literackie: 

    Bp.

    4. Przekłady: 

    Bp.

    C. Bibliografia przedmiotowa:

    ■ Polak, Paweł: • 2006 – Zygmunta Spiry uwagi o metodologii K.R. PopperaZFN t. XXXIX s. 66–91.

    Citation

    Anna Brożek, Jacek Jadacki, Aleksandra Gomułczak, SPIRA, Zygmunt. Version 1.0. In: The Lviv-Warsaw School Encyclopedia. Academicon Press, Warszawa–Lublin, Monday, September 29, 2025.

    Concepts – theories – disiplines

    Print