STRUSIŃSKI, Wiktor Marian Franciszek

  • Version 1.0
  • Published Monday, September 29, 2025

Table of Contents

    Miejsce w SLW: uczeń Kazimierza Twardowskiego.

    Obszary badań: estetyka, pedagogika.

    BIOGRAFIA

    Data i miejsce urodzenia: 8.09.1881. Lwów.

    Data i miejsce śmierci: 23.11.1914. Warszawa.

    Rodzice: Józef i Maria Klementyna z d. Dymecka.

    Matura: IV Gimnazjum we Lwowie (1900).

    Studia: UL (1900–1904).

    Doktorat: O teorii poznania Teodora Ziehena. 23.07.1910. UL. Kazimierz Twardowski (?).

    Dydaktyka: Nauczyciel gimnazjalny we Lwowie (1905–1907), IV Gimnazjum we Lwowie (1908–1913).

    Varia: W dokumentacji doktoratu mowa jest o Kazimierzu Twardowskim jako o referencie – i o Mścisławie Wartenbergu jako o koreferencie. Był redaktorem czasopisma warszawskiego Rola i Przemysł Polski (1913–1914).

    IDEE, PROBLEMY, REZULTATY

    Ogólna charakterystyka dorobku naukowego

    W pracach pedagogicznych Strusiński zwracał uwagę na to, aby „rady” udzielane nauczycielom nie były „za ogólne” – oraz na to, aby nauczyciele mieli na uwadze to, że celem wychowania powinno być „rozwijanie skłonności”.

    W pracach estetycznych wypowiadał się m.in. na temat „prawdy w sztuce”; zwracał w szczególności uwagę na ciekawe zjawisko, polegające na tym, że zwolennikami „obrony prawdy w sztuce” są artyści, a zwolennikami uwolnienia sztuki od obowiązku odzwierciedlania rzeczywistości są głównie krytycy sztuki.

    Wybrane kwestie szczegółowe

    • Waga nauczania propedeutyki filozofii. W programie propedeutyki filozofii przewidzianym dla szkół średnich znajduje się logika i psychologia. Wiedza w zakresie obu tych dyscyplin ma wielką wagę dla wykształcenia i „publicznego wychowania”.

    Logika propedeutyczna umożliwia „nabycie najogólniejszych zasad porządnego myślenia”, do których należy jasność, ostrożność i krytycyzm – a także samodzielność i ekonomiczność,

    Psychologia propedeutyczna umożliwia uczniowi poznanie „organizacji własnej istoty duchowej, genezy własnych myśli, uczuć, sądów i aktów woli”.

    Praktyka nauczania propedeutyki filozofii pokazuje, że powinno się ono odbywać z uwzględnieniem faktów z historii dyscyplin wchodzących w skład jej programu szkolnego, gdyż fakty takie spotykają się z „wielką ciekawością” ze strony uczniów.

    BIBLIOGRAFIA

    A. Wykazy prac: 

    Bp.

    B. Bibliografia podmiotowa:

    1. Teksty naukowe:

    1.1. Książki własne: 

    Bp.

    1.2. Książki (współ)redagowane: 

    Bp.

    1.3. Zbiory tekstów własnych: 

    Bp.

    1.4. Artykuły:

    • 1903a – O dramatach Ryszarda Wagnera. TSP nr 9 s. 5–8. • 1903b – Psychologia przeżywania r. XVIII nr 46 s. 737–738. • 1904a – Jubileusz Locke’aSłP r. IX nr 521 s. 4. • 1904b – NietzscheanaKr r. VI t. II z. 8–9 s. 100–108, z. 10 s. 272–278. • 1904c – NietzscheanaPTyg r. XXXIX nr 32 s. 378–379. • 1904d – Rocznica śmierci KantaKr r. VI t. I z. 3 s. 239. • 1905 – Dawid Hume (1711–1776)SłP r. X nr 362 s. 1–2. • 1906a – O nauce propedeutyki filozoficznej w szkołach średnichSłP r. XI nr 432 s. 1–2. • 1906b – O prawdę w sztuceSłP r. XI nr 558 s. 7–8, nr 571 s. 5. • 1906c – Feliks Thomas. Kształcenie uczuć (spr.)PF r. IX z. 2 s. 288–292. • 1907 – Z ruchu umysłowego we LwowieSłP r. XII nr 210 s. 5. • 1908 – De immortalitate animae [o Książeczce o życiu pośmiertnym Gustava Theodora Fechnera]SłP r. XIII nr 26 s. 1–2. • 1910 – Filozofia szczęścia [o Pięknie wewnętrznym Maurice’s]. SłP r. XV nr 358 s. 2–3, nr 360 s. 2–3. • 1911 – Poszczególne przedmioty Maeterlincka nauki gimnazjalnej w świetle nowych przepisów. Propedeutyka filozoficzna. SIVGL 1911, s. 38–41. • 1914 – Dramat bojowca wiedzy. Życie i myśl Adama MahbrugaPraw r. XXXIV nr 7 s. 11, nr 9 s. 13.

    2. Publicystyka:

    • 1913ap – Destruktor bezpłodności [o Adamie Mahrburgu]ZR r. II nr 48 s. 6–7. • 1913bp – Teatr w pochodzie reform koncepcji dramatycznejZR r. II nr 45 s. 1–6. • 1913cp – Uczony – aniołem prawdy. ZR r. II nr 49 s. 7–8.

    3. Teksty literackie: 

    Bp.

    4. Przekłady: 

    Bp.

    C. Bibliografia przedmiotowa: 

    Bp.

    Citation

    Anna Brożek, Jacek Jadacki, Aleksandra Gomułczak, STRUSIŃSKI, Wiktor Marian Franciszek. Version 1.0. In: The Lviv-Warsaw School Encyclopedia. Academicon Press, Warszawa–Lublin, Monday, September 29, 2025.

    Concepts – theories – disiplines

    Print