Miejsce w SLW: uczeń Zygmunta Zawirskiego.
Obszary badań: metodologia, filozofia nauki.
BIOGRAFIA
Data i miejsce urodzenia: 21.01.1920. Warszawa.
Data i miejsce śmierci: 27.03.1995. Góra Kalwaria.
Rodzice: Stefan i Zofia z d. Bańkowska.
Matura: Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie (1937).
Studia: UW (1937–1939, w latach 1940–1944 podziemny).
Magisterium: 1944 (podziemny UW).
Doktorat: Metody budowania nauki o poznaniu. 2.08.1945. UJ. Zygmunt Zawirski.
Habilitacja: 10.05.1967. PAN.
Dydaktyka: UW (1945–1952), UJ (1947–1961).
Varia: W jednej z prac do imienia „Stefan” dodany jest inicjał „J”. Był zatrudniony w PAN (1963–1975) i Centrum Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej w Warszawie (1980?). Od 1990 – z powodu ciężkiej schizofrenii – przebywał w Domu Pomocy Społecznej w Górze Kalwarii.
IDEE, PROBLEMY, REZULTATY
Ogólna charakterystyka dorobku naukowego
Ziemski podejmował problemy z zakresu metodologii, historii filozofii nauki oraz filozofii i logiki medycyny.
Wybrane kwestie szczegółowe
- Modele i fazy badań naukowych. Metoda jest złożonym – etapowym – sposobem działania. Różne rodzaje badania mają różne modele.
Wspólne dla tych różnych modeli są następujące etapy:
(1) sformułowanie problemu badawczego;
(2) dokonanie przeglądu faktów dostępnych i wybór istotnych;
(3) postawienie diagnozy wyjaśniającej fakty istotne;
(4) sformułowanie hipotezy, kilku hipotez lub projektu dalszych badań;
(5) wyprowadzenie wniosków teoretycznych z hipotezy (resp. hipotez) lub projektu;
(6) zebranie nowych faktów na podstawie obserwacji, eksperymentów lub testów;
(7) porównanie wniosków z hipotezy (resp. hipotez) lub projektu z nowymi faktami;
(8) sprawozdanie z całości projektu badawczego, interpretacja uzyskanych wyników: potwierdzenie, obalenie lub modyfikacja hipotezy (resp. hipotez) oraz sformułowanie problemów do dalszych badań.
Tym, co jest wspólne dla wszystkich badań empirycznych, jest diagnoza, rozpoznanie i wyjaśnienie poszczególnych faktów, co najmniej w fazie heurystycznej (a więc przesunięcie akcentu z metody uogólniającej indukcji na metodę diagnozowania konkretnych faktów, sytuacji i osobowości).
BIBLIOGRAFIA
A. Wykazy prac:
Bp.
B. Bibliografia podmiotowa:
1. Teksty naukowe:
1.1. Książki własne:
• 1973k – Problemy dobrej diagnozy. W., WP, ss. 250.
1.2. Książki (współ)redagowane:
Bp.
1.3. Zbiory tekstów własnych:
Bp.
1.4. Artykuły:
• 1947 – O poznaniu w naukach realnych. NPJPOR t. XXV s. 309–318. • 1949–1950 – Teoria indukcji w oświetleniu Władysława Biegańskiego. RF t. XVII nr 4 s. 182–183. • 1953 – Z zagadnień logiki polskiej doby Odrodzenia. MF r. III nr 4 s. 58–59. • 1956 – Zagadnienie metody naukowej uczonych Odrodzenia. W: [Leśnodorski et al. (red.) 1956], s. 369–371. • 1957 (z: Antonina Spirało) – Logika Mikołaja Mościckiego. AHFMS t. I s. 43–69. • 1962a – Jakub Górski jako logik i myśliciel. SF r. VI nr 2 s. 81–110. Toż jako: „Jakub Górski jako logik i filozof”. KHNT r. XXII nr 3 s. 441–456. Przekł. ang.: Jakub Górski: Logician and Philosopher. Or v. XVI–XVII (1980–1981) s. 115–134. • 1962b – Ogólna teoria diagnozy Władysława Biegańskiego (ar.). RF t. XXI nr 1 s. 70–71. • 1965a – Poglądy metodologiczne Władysława Biegańskiego. AHFM t. XXVIII z. 1–2 s. 9–55, z. 3 s. 175–208. • 1965b – Zagadnienia metod diagnozy i wyjaśniania celowościowego w pracach W. Biegańskiego. MPr nr 20 s. 93–118. • 1967a – Diagnoza, projektowanie, realizacja i ocena jako etapy postępowania. Pr nr 24 s. 47–84. • 1967b – Metoda typologiczna i jej zastosowanie w prakseologii. Pr nr 26 s. 43–67. • 1967c – Methodological Ideas in the Works of the Polish Philosopher, Władysław Biegański. A11CIHS v. II s. 220–222. • 1967d – Walory typologii dla systematyzacji nauk. W: [Czeżowski 1967r], s. 103–116. • 1968a – Badania generalizujące i badania diagnostyczne jako typy badań naukowych. ZN t. IV z. 4 s. 70–78. • 1968b – Rozwój twórczości metodologicznej W. Biegańskiego. SMDNP ser. E z. 3 s. 105–114. • 1969a – O znaczeniu diagnozy pedagogicznej. ZWAZP r. V nr 5 s. 18–29. • 1969b – Zagadnienia systematyzacji cech. ZN t. V z. 1 s. 97–116. • 1971a – Cykl działania zorganizowanego a diagnozy. Pr nr 39–40 s. 111–120. • 1971b – Władysław Biegański jako metodolog. W: [Stański i Świderski (red.) 1971], s. 157–179. • 1971c – Znaczenie diagnoz w działalności praktycznej. Pr nr 38 s. 81–102. • 1972a – Dwie koncepcje nauki. NP t. X nr 3 s. 23–35. Przekł. ang.: Two Types of Scientific Research. ZAW B. X (1979) H. 2 s. 338–342. • 1972b – Filozoficzne aspekty komunikacji naukowej. ZN t. VII z. 4 s. 518–521. • 1972c – Metody diagnozy w nauce i działalności praktycznej. Pr nr 42 s. 113–150. • 1972d – Uwagi o metodologii nauk. KS t. XVI nr 1 s. 209–214. • 1972e – Zarys typologii badań naukowych. NP r. X nr 4 s. 92–104. • 1973a – Diagnoza jako metoda nauk empirycznych. NP r. XXI nr 2 s. 146–157. Przekł. ang.: Diagnosis: A New Method in the Empirical Sciences. Sc a. LXVIII (1974) v. CIX s. 767–777. • 1973b – Metody rozwiniętej diagnozy. MedSP t. XII nr 4 s. 373–380. • 1973c – Theoretical Assumptions of Scientific Communication. Sc a. LXVII v. CVIII s. 781–787. • 1973d – Zagadnienia faz badań naukowych. KS t. XVII nr 4 s. 153–158. • 1975a – The Typology of Scientific Research. ZAW B. VI H. 2 s. 276–291. • 1975b – Metoda a twórczość naukowa. KS t. XIX nr 2–3 s. 265–272. • 1976 – Towards a New Model of Science. ZAW B. VII nr 2 s. 340–347. • 1977a – Indukcja i diagnoza jako dwie połączone metody nauk społecznych. KS t. XXI nr 1 s. 265–268. • 1977b – Władysław Biegański jako filozof. W: [Skarga (red.) 1977], s. 499–531. • 1978 – Efektywne strategie badawcze. ŻSW r. XXIII nr 4 s. 3–13. • 1979 – Postęp w nauce. SF r. XXIII nr 2 s. 141–145. • 1981 – Logika indukcyjna Władysława Biegańskiego. W: [Skubała-Tokarska i Voisé (red.) 1981], s. 173–245. • 1984–1985 – The Phases of Scientific Inquiry. Or nr 20–21 s. 41–57.
2. Publicystyka:
Bp.
3. Teksty literackie:
Bp.
4. Przekłady:
Bp.
C. Bibliografia przedmiotowa:
Bp.
